Жасанды интеллектіні мұғалім ретінде пайдалануға бола ма?

Бүгінде жасанды интеллект (ЖИ) тек кәсіби мамандардың құралы ғана емес, білім беру процесінің де ажырамас бөлігіне айналып барады. Әсіресе мектеп жасындағы балаларға сабақты түсіндіру, үй тапсырмасын орындауға көмектесу, қызығушылығын ояту сияқты бағыттарда ЖИ-дің мүмкіндіктері мол.
Бұл мақалада ЖИ-ді балалардың білім алуына тиімді пайдалану жолдарын қарастырамыз: баланың өз бетімен қолдануы, ата-ананың қолдауымен бірге жұмыс істеуі және нақты пәндердегі тиімділігі.
I. Балалар ЖИ-ді өз бетімен қалай қолдана алады?
ЖИ құралдары оқушыға жеке репетитор іспетті көмек көрсете алады. Мысалы:
1. Сұрақ қою арқылы түсіну:
ChatGPT немесе басқа ЖИ платформаларына «Неліктен күн батарда қызарады?», «Математикадан теңдеу қалай шешіледі?» деген секілді сұрақтар қоюға болады. ЖИ түсінікті тілмен, мысалдармен жауап береді.
2. Көрнекілік:
ЖИ сурет, сызба, диаграмма жасап бере алады. Бұл күрделі тақырыптарды визуал түрде қабылдауға мүмкіндік береді.
3. Аудио/бейне түсіндірме:
Кейбір ЖИ платформаларында мәтінді дауысқа айналдыру функциясы бар. Бұл әсіресе есту арқылы жақсы қабылдайтын оқушыларға пайдалы.
4. Ойын арқылы үйрену:
ЖИ көмегімен интерактивті тапсырмалар мен ойындар жасауға болады.
II. Ата-аналар көмегімен қолдану жолдары
1. Қауіпсіздік пен бақылау:
Ата-ана баласының ЖИ қолдануын бақылап, қандай платформалар сенімді екенін түсіндіріп беруі тиіс.
2. Тақырыпты бірлесе зерттеу:
Бала мен ата-ана бірге отырып ЖИ-ге сұрақ қойып, жауаптарын талқылай алады. Бұл баланың сыни ойлауын дамытуға көмектеседі.
3. Үй тапсырмасын бірге орындау:
ЖИ көмегімен эссе жоспарын жасау, математика есебінің шешу жолын табу сияқты тапсырмалар.
4. Баланың қызығушылығын ашу:
ЖИ арқылы бала өзіне ұнайтын тақырыпты тереңірек зерттей алады (ғарыш, жануарлар әлемі, тарих).
III. Қай сабақтарда ЖИ қолдануға болады, қайда қажет емес?
Қолдануға тиімді пәндер:
- Математика, қазақ тілі, ағылшын тілі, тарих, география, биология, физика, химия, информатика
Шектеулі немесе қажетсіз пәндер:
- Дене шынықтыру, музыка, бейнелеу өнері, еңбек
IV. Жақсы промт қалай жазылады?
- Қысқаша әрі нақты болу
- Сынып деңгейін көрсету
- Не сұрап тұрғанын анық жазу
Мысалдар:
- «5-сынып деңгейінде бөлшек сандарды қосу туралы қарапайым түсіндіру жазыңыз»
- «Абайдың 25-қара сөзін балаларға түсінікті тілмен түсіндіріп бер»
- «Жердің қабаттары туралы 6 сөйлемдік анықтама жаз»
V. Оқулықтың суретін жіберсе не істей алады?
- Суреттен мәтінді таниды
- Мәтінді түсіндіріп береді
- Аударма жасайды
- Қиын сөздерге түсініктеме береді
- Тапсырманы шешіп, қадаммен көрсетеді
Шарты: сурет анық, жарық және мәтін оқуға ыңғайлы болуы керек.
Жасанды интеллект – білім беру саласын жаңа деңгейге көтеретін құрал. Ол балалардың өз бетімен үйрену дағдысын қалыптастырып, ата-аналар мен мұғалімдерге қолдау бола алады. Дегенмен, оны саналы түрде, қауіпсіз әрі мақсатты пайдаланған дұрыс. Сонда ғана ЖИ – білімге апарар сенімді көпірге айналады.
Аршат Ораз
