Қазақстанда креативті индустрия саласында 133 мың адам жұмыс істейді

Қазақстандағы креативті индустрия соңғы жылдары белсенді дамып келеді және экономиканың маңызды салаларының бірі болды. Әлемнің көптеген елдері креативті индустрияны экономикалық өсімнің драйвері деп санайды, себебі бұл салада инновация, мәдениет, цифрлық технологиялар және шығармашылық әлеует бірігеді. Елімізде креативті индустрияны дамыту бастамалары қолға алынып, шығармашылық бағыттарды қолдау жүзеге асып жатыр.

Мәдениет және ақпарат министрлігінің Шығармашылық индустриялар департаментінің директоры Гүлісхан Нахбаеваның айтуынша, Қазақстандағы шығармашылық экономика саласында шамамен 133 мың адам жұмыс істейді, ал креативті индустрияның әртүрлі бағыттарында 39 500-ге жуық бизнес субъектілері тіркелген. Біздің шығармашылық адамдарды IT-технологиялар нарығында жұмыс істейтін ірі халықаралық компаниялар да қолдай алады.

Шығармашылық индустрия – бұл экономиканың жаңа саласы. Сондықтан біз шығармашылық индустрияның үлесі артады деп күтеміз, өйткені қазірдің өзінде осы саланы қолдау және дамыту мәселелері бойынша заңнамалық түзетулер пакетін әзірлеп жатырмыз, ол жақын арада Мәжіліске енгізіледі. Сіздер біздің салық жеңілдіктері бойынша алғашқы жетістіктерімізден хабардарсыздар – ЖТС, КТС, ҚҚС орнына олар қазір бөлшек арнайы салық түрінде бірыңғай салық төлейді. Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігінің деректері бойынша шығармашылық индустрия кино, анимация, геймдев – бұл бейнеойындар әзірлеу, сондай-ақ әртүрлі көркем шығармашылық түрлері және музыкалық бағыттармен ұсынылған, - дейді Гүлісхан Нахбаева.

Қазақстанда креативті индустрияның дамуы

Қазақстанда креативті индустрия мәдениет, дизайн, кино, анимация, IT, ойындар мен медиа салаларында дамып жатыр. Бұл индустрияны дамыту мақсатында әртүрлі мемлекеттік және жеке бастамалар қолға алынуда:

• «Astana Hub» және IT-парктер: Қазақстанда IT-стартаптарға арналған қолайлы орта құру үшін түрлі IT-парктер және технопарктер іске қосылды. Astana Hub, Алматыдағы MOST бизнес-инкубаторы және IT-стартаптарды қолдауға арналған орталықтар жұмыс істейді.
• Кино және анимация: Соңғы жылдары Қазақстанда жергілікті фильмдер мен сериалдар түсірілімі артты. Отандық кино өнімдері халықаралық деңгейде көрсетіліп, көрермендер тарапынан сұранысқа ие болып жатыр.
• Дизайн және сән индустриясы: Қазақстандық дизайнерлердің жұмыстары халықаралық көрмелерде танылуда, сонымен қатар, ел ішінде де сән индустриясы дамып келеді.
• Мәдени және креативті орталықтар: Мәдени хабтар, арт-галереялар, шығармашылық кеңістіктер ашылып жатыр. Бұл орталықтар жас өнерпаздарға өз таланттарын көрсетуге мүмкіндік береді.

Қазақстанда креативті индустрияны дамыту мақсатында үкімет мемлекеттік бағдарламалар әзірлеп, гранттар мен стипендиялар тағайындап жатыр. Сонымен қатар, Қазақстанда креативті индустрияны дамытуға бағытталған "Креативті экономика" атты арнайы заңнамалық негіз енгізу жұмыстары қарастырылуда.

Шет мемлекеттерде креативті индустрияның дамуы

Әлемнің түрлі елдерінде креативті индустрияны қолдау және дамыту мақсатында бірқатар сәтті шаралар мен бағдарламалар жүзеге асырылуда. Кейбір мысалдарға тоқталсақ:

• Ұлыбритания: Креативті индустрияның дамуы бойынша әлемдегі көшбасшылардың бірі. Ұлыбританияда креативті сектор экономиканың маңызды бөлігіне айналды. Кино, музыка, медиа және ойын индустриялары мемлекет тарапынан қолдауға ие, сонымен қатар, салықтық жеңілдіктер қарастырылған.
• Оңтүстік Корея: "K-pop", кино және медиа саласы арқылы Оңтүстік Корея жаһандық креативті индустрияның алдыңғы қатарында. Үкімет креативті жобаларды қаржыландыру мен жарнамалауға көмектеседі, бұл елге миллиардтаған доллар кіріс әкеліп отыр.
• АҚШ: Голливуд және технологиялық индустрия арқылы креативті индустрияның алдыңғы қатарында. Сан-Франциско мен Лос-Анджелес аймақтарында креативті индустрия өте жоғары деңгейде дамыған.
• Франция: Францияда креативті индустриялар мемлекет тарапынан ерекше қолдауға ие. Әсіресе, кино, сән және өнер салаларына арналған субсидиялар мен арнайы салық жеңілдіктері бар.
• Қытай: Қытайда ойын индустриясы, анимация және кино өте тез дамып келе жатыр. Соңғы жылдары мемлекет ішкі контентті дамытуды ынталандыруда, сонымен қатар, халық арасында отандық өнімдерге деген сұранысты арттыруда.

Бұл елдерде креативті индустрияны дамытуда мемлекет тарапынан арнайы бағдарламалар, салықтық жеңілдіктер, гранттар мен несиелер, кәсіби даярлау курстары және халықаралық іс-шаралар үлкен рөл атқаруда. Креативті индустрия дамыған елдерде инновациялық жобаларды қолдауға ерекше көңіл бөлінеді.

Креативті индустрияның экономикаға әсері

Креативті индустрияның экономикалық әсері өте жоғары. Оның негізгі артықшылықтары мыналар:

• Экономикалық өсу драйвері: Креативті сектор жаңа жұмыс орындарын ашады, кәсіпкерлікті дамытады, және экономикаға инновация енгізеді.
• Экспорттық табыс көзі: Музыка, кино, сән және ойын индустриялары экспорт арқылы кіріс әкеледі. Мысалы, Оңтүстік Кореяның K-pop мәдениеті мен АҚШ-тың Голливуд фильмдері елге қомақты табыс әкеліп отыр.
• Туризмге әсері: Креативті индустрия арқылы көптеген елдерге туристер көптеп келеді. Мысалы, Франциядағы өнер галереялары, мұражайлар және Нью-Йорктегі Бродвей туризм саласының дамуына ықпал етеді.
• Инновациялар: Креативті индустрияда жаңа технологиялар мен шешімдер қолданылады, бұл басқа салаларға да оң әсерін тигізеді.

Қазақстанда креативті индустрияны дамыту экономиканың дәстүрлі салаларынан бөлек, жаңа экономикалық бағыттарды дамытуға және елдің жалпы бейнесін қалыптастыруға ықпал етеді. Бұл елдің беделін халықаралық деңгейде арттыруға көмектеседі.

Креативті индустрияда жұмыс істеу үшін не істеу керек?

Креативті индустрияда жұмыс істеу үшін бірнеше қадамды орындау қажет:

Қажетті білім мен дағдыларды алу

• Білім: Креативті индустрия саласында жұмыс істеу үшін арнайы білім қажет. Бұл дизайн, медиа, маркетинг, IT, музыка, кино, анимация сияқты салаларды қамтуы мүмкін. Қазақстандағы және шетелдегі университеттерде креативті мамандықтарға арналған бағдарламалар бар.
• Тәжірибе: Оқуды аяқтағаннан кейін, шығармашылық компанияларда тәжірибе жинақтау маңызды. Тәжірибелік жұмыстарға қатысу, стажировка өту, және жобалық жұмыстармен айналысу креативті индустрияда өте пайдалы.

Жеке бренд қалыптастыру

• Жеке портфолио: Жеке жұмыстарды жинақтап, портфолио жасау креативті индустрияда маңызды рөл атқарады. Портфолио әлеуетті жұмыс берушілерге сіздің қабілеттеріңізді көрсетеді.
• Әлеуметтік желілерді пайдалану: Креативті жобалар мен өнімдерді әлеуметтік желілерде көрсету, аудитория қалыптастыруға және танымалдылықты арттыруға көмектеседі. Instagram, TikTok, YouTube сияқты платформалар өнер мен шығармашылықты көрсетуге өте ыңғайлы.

Технологияларды игеру

• Цифрлық дағдылар: Креативті индустрияда Photoshop, Illustrator, After Effects, Premiere Pro, Blender және басқа да бағдарламаларды меңгеру маңызды. Бұл құралдар суретшілерге, дизайнерлерге, видео редакторларға және анимация жасаушыларға қажет.
• Бағдарламалау: Егер сіз креативті индустрияның IT саласында жұмыс істегіңіз келсе, бағдарламалау дағдылары қажет болуы мүмкін. Бұл веб-дизайн, ойын әзірлеу немесе цифрлық контент жасау үшін қажет.

Шығармашылықты дамыту және трендтерді қадағалау

• Шығармашылық қабілеттерді дамыту: Өз-өзіңізді дамытып, шабыт көздерін табу маңызды. Кітап оқу, фильм көру, өнер галереяларына бару – шығармашылық ойлау қабілетіңізді арттырады.
• Трендтерді бақылау: Креативті индустрия үнемі өзгеріп отыратындықтан, нарықтағы жаңа трендтерді, технологияларды және бағыттарды бақылау қажет.

Нетворкинг және өзара байланыс орнату

• Жобалар мен іс-шараларға қатысу: Креативті саладағы қауымдастықтар мен ұйымдар, фестивальдар мен көрмелерге қатысу арқылы басқа мамандармен байланыс орнатып, пайдалы таныстар табуға болады.
• Қоғамдық жұмыс: Волонтерлік және тегін жобаларға қатысу арқылы тәжірибе жинап, кәсіби байланыстарды нығайтуға болады.

Креативті индустрия – экономиканы жаңаша дамытуға және әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті болуға мүмкіндік беретін сала. Қазақстан бұл бағытта алғашқы қадамдарын жасап, халықаралық тәжірибені ескеріп, экономикасын әртараптандыруға мүмкіндік алуда. Ал жеке тұлғалар үшін креативті индустрияда жұмыс істеу, өзін-өзі дамытып, шығармашылық әлеуетті ашуға мүмкіндік береді.

Креативті индустрияны дамыту – елдің экономикасын әртараптандыру мен мәдениеті мен өнерін әлемге танытудың маңызды жолы. Креативті индустрияға шығармашылық идеяларды жүзеге асыру, жаңа технологияларды пайдалану және экономикалық тиімді жобаларды қолдау арқылы қол жеткізуге болады. Қазақстанда креативті индустрия дамып келе жатқанына қарамастан, әлі де бұл салада бірқатар мәселелер мен жетіспеушіліктер бар. Қазақстандық жастардың креативті индустрияға қосар үлесі зор және олардың әлеуетін арттыру үшін қажетті жағдайлар жасалуы тиіс. Төменде креативті индустрияны дамыту үшін маңызды қадамдар мен жастардың бұл салаға үлес қосу мүмкіндіктері туралы толық мәліметтер берілген.

Креативті индустрияны дамыту үшін не істеу керек?

Креативті индустрияны дамыту үшін кешенді шаралар қажет. Құқықтық және қаржылық қолдау, креативті мамандарды оқыту, инфрақұрылым мен халықаралық байланыстарды дамыту сынды бағыттар бар.

Мемлекеттік қолдау және заңнамалық база

• Заңнамалық негіз құру: Креативті индустрияның дамуы үшін арнайы заңнамалық база қажет. Мысалы, креативті жобаларды қаржыландыру, стартаптарды қолдау және салықтық жеңілдіктер жүйесін енгізу креативті кәсіпкерлер үшін тартымды жағдай жасайды.
• Гранттар мен стипендиялар: Мемлекет тарапынан шығармашылық бастамаларды қолдауға бағытталған гранттар, субсидиялар мен стипендияларды көбейту керек. Бұл шаралар талантты жастарға қаржылық қолдау көрсетіп, өз жобаларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
• Жеке кәсіпкерлікті қолдау: Креативті салада жұмыс істейтін жеке кәсіпкерлерді қолдау мақсатында жеңілдетілген салықтық режимдер немесе арнайы жеңілдіктер беру арқылы индустрияға жаңа қатысушылар тартуға болады.

Инфрақұрылым мен креативті хабтарды құру

• Креативті орталықтар құру: Мысалы, Astana Hub, Almaty Creative Hub сияқты орталықтарды аймақтарда дамыту қажет. Бұл орталықтар креативті мамандарды, кәсіпкерлерді, және стартаптарды біріктіріп, олардың өзара тәжірибе алмасуына жағдай жасайды.
• Цифрлық инфрақұрылымды дамыту: Қазақстанның барлық аймақтарында интернет қолжетімділігін қамтамасыз ету арқылы ауылдық жерлердегі жастар да өз шығармашылығын көрсету мүмкіндігіне ие болады. Сонымен қатар, цифрлық инфрақұрылымның дамуы қашықтан жұмыс істейтін креативті кәсіпкерлер үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.
• Қоғамдық шығармашылық кеңістіктер: Бастапқы қаржылық шығындарсыз жұмыс істеуге мүмкіндік беретін шығармашылық кеңістіктер құру қажет. Мысалы, жастар өз идеяларын жүзеге асыру үшін кеңселер немесе студияларды жалға алуға мүмкіндігі болмаса, осындай кеңістіктер олар үшін тиімді шешім болады.

Білім беру және креативті мамандарды даярлау

• Креативті пәндерді мектеп және университет бағдарламаларына енгізу: Мектеп пен университеттерде креативті ойлауды, өнер, дизайн, кино, анимация, және IT бағыттарын оқыту керек. Бұл жастардың креативті қабілеттерін ерте бастан дамытып, салада сұранысқа ие мамандардың пайда болуына көмектеседі.
• Халықаралық тәжірибе: Қазақстандық жастарға шетелде білім алу немесе тәжірибе жинақтау мүмкіндіктерін арттыру керек. Мемлекет немесе жеке компаниялар арқылы креативті мамандықтарға стипендиялар тағайындап, жастардың шетелдік тәжірибелерді өз елінде жүзеге асыруына жағдай жасауға болады.
• Шеберлік сыныптары мен тренингтер: Белгілі мамандар мен креативті индустрия өкілдерінің қатысуымен тренингтер мен шеберлік сыныптарын өткізу арқылы жастардың кәсіби деңгейін арттыруға болады. Сондай-ақ, шетелдік мамандарды шақырып, тәжірибе алмасу маңызды.

Креативті индустрияға қандай жаңалықтар жетіспейді?

Қазақстанда креативті индустрияның дамуы үшін жетіспейтін жаңалықтар мен мүмкіндіктер де бар:

Қаржылық қолдау және инвесторлардың жетіспеушілігі

• Инвестиция тарту: Креативті индустрияға арналған венчурлық капиталдар мен инвестициялық қорлар Қазақстанда жетіспейді. Бұл салаға инвестиция тарту үшін арнайы қаржы құралдарын дамыту керек, сондай-ақ жеке инвесторларды тарту үшін тиімді жағдайлар жасалуы қажет.
• Краудфандинг платформаларының дамымауы: Көптеген елдерде краудфандинг платформалары креативті жобаларға қаржылық қолдау көрсетеді. Қазақстанда мұндай платформалардың аздығы немесе танымал еместігі креативті жобалардың қаржылануына кедергі келтіруде.

Зерттеу және аналитика

• Саланың нақты деректері: Креативті индустрияның экономикалық көрсеткіштері туралы статистикалық және аналитикалық мәліметтер жоқтың қасы. Нақты деректердің болуы креативті саланың даму стратегиясын тиімді құруға мүмкіндік береді.
• Экономикалық әсерді зерттеу: Креативті индустрияның ел экономикасына, жұмыс орындарының санын арттыруға және экспорттық әлеуетке қалай әсер ететінін зерттеу қажет. Бұл саланың маңыздылығын көрсетуге көмектеседі.

Жаңа технологиялардың интеграциясы

• Жасанды интеллект және блокчейн: Жасанды интеллект пен блокчейн технологиялары креативті индустрияға жаңа мүмкіндіктер береді. Оларды бейімдеп қолдану өнер, медиа, маркетинг және анимация сияқты салаларда инновациялық өзгерістер әкелуі мүмкін.
• Метаверс: Метаверс ортасында өнер, ойындар, виртуалды шындық сияқты креативті жобаларды іске асыру Қазақстанда енді қолға алынып жатқан бағыттардың бірі. Бұл бағытта кадрлар дайындау, мета-жобаларды қолдау маңызды.

Қазақстандық жастар креативті индустрияға қалай үлес қоса алады?

Қазақстандық жастардың креативті индустрияға қосар үлесі өте жоғары. Қазіргі уақытта жастар өздерінің шығармашылық қабілеттерін іске асырып, креативті жобаларға атсалысуда. Жастардың бұл салада табысты болуына арналған бірнеше ұсыныстар:

Шығармашылық қабілеттерді дамыту және жаңа білім алу

• Жеке жобалар құру: Жастар өздерінің жеке жобаларын бастау арқылы креативті индустрияға үлес қоса алады. Мысалы, өнер, музыка, видео контент, ойындар жасау немесе анимация құрастыру арқылы олар өздерінің шығармашылық қабілеттерін көрсетіп, аудитория жинай алады.
• Онлайн білім алуды пайдалану: Креативті индустрияға қажетті дағдыларды онлайн курстар арқылы меңгеруге болады. Coursera, Udemy, Khan Academy сияқты платформаларда қолжетімді курстар арқылы жастар жаңа дағдыларға ие бола алады.

Әлеуметтік желілерді тиімді пайдалану

• Танымалдық пен тәжірибе жинау: Жастар өз жобаларын Instagram, YouTube, TikTok, Facebook сияқты әлеуметтік желілерде көрсете алады. Бұл оларға аудиториямен байланыс орнатып, өз брендтерін құруға мүмкіндік береді.
• Краудфандинг және қолдау жинау: Әлеуметтік желілер арқылы жастар өз жобаларын краудфандинг платформаларда қолдауға ұсына алады. Бұл оларды қаржыландыруға көмектеседі.

Халықаралық жобаларға қатысу

• Конкурстар мен фестивальдарға қатысу: Жастар халықаралық деңгейдегі креативті конкурстарға, өнер фестивальдарына қатысу арқылы әлемге өз жұмыстарын таныстыра алады. Мысалы, Cannes Lions, Red Dot, ArtPrize сияқты беделді шараларға қатысу оларға тәжірибе жинап, танымал болуға көмектеседі.
• Жобалық серіктестік орнату: Шетелдік креативті компаниялармен немесе жеке кәсіпкерлермен бірлескен жобалар жасау халықаралық деңгейдегі тәжірибе алмасуға жол ашады.

Стартаптарды дамыту және инновация

• Креативті стартаптар құру: Жастар IT, медиа, ойындар немесе анимация сияқты салаларда өз стартаптарын бастай алады. Astana Hub сияқты стартаптарды қолдаушы орталықтар жастарға өз идеяларын іске асыруға көмектеседі.
• Инновациялық жобалар жасау: Жасанды интеллект, виртуалды шындық, блокчейн технологияларын қолдана отырып, жастар инновациялық жобалар жасап, креативті индустрияға үлес қоса алады.

Қоғамдық жобаларға қатысу және желілер құру

• Нетворкинг: Креативті салада табысқа жету үшін басқа адамдармен байланыс орнату маңызды. Креативті қауымдастықтарға қосылып, жобаларға қатысу арқылы жастар кәсіби байланыстар орнатып, ынтымақтастық мүмкіндіктерін арттыра алады.
• Қоғамдық шараларға атсалысу: Волонтерлік немесе мәдени жобаларға қатысу арқылы жастар өздерін көрсетіп, тәжірибе жинап, креативті ортада танымал бола алады.

Қазақстандағы креативті индустрияның даму потенциалы зор, әрі бұл саланың ел экономикасына әкелетін пайдасы да айтарлықтай. Мемлекет тарапынан қолдау, заманауи инфрақұрылым, және жастардың белсенділігі креативті индустрияны дамытуға ықпал етеді. Креативті салада жұмыс істеу үшін жастарға шығармашылық қабілеттерін дамыту, білім алу, және әлеуметтік желілерді тиімді пайдалану қажет. Қазақстандық жастар шетелдік жобаларға қатысып, халықаралық тәжірибе жинақтай отырып, өз еліндегі креативті индустрияның өсуіне үлкен үлес қоса алады.

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға