Оскар академиясынан жасанды интеллектке қатысты жаңа ереже жарияланды
Киноөнер және ғылым академиясы 2026 жылдың наурызында өтетін 98-ші Оскар марапаттау рәсіміне дейін фильмдерде генеративті жасанды интеллект қолдануға қатысты тұңғыш ресми ережесін жариялады, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Аталған ережеде ЖИ қолданылған фильмнің Оскарға ұсынылуына ешқандай артықшылық та, кедергі де болмайтыны нақты көрсетілген. Бұл — академияның ЖИ-ге қатысты бейтарап көзқарасын білдіреді: ниет — ашықтықты сақтау, бірақ шығармашылық сапаны бірінші орынға қою.
2024 жылғы дау туғызған фильмдер және Академияның жауабы
Бұл шешім 2024 жылы ең үздік фильм номинацияларында ұсынылған «Бруталист» және «Эмилия Перес» секілді даулы жобалардан кейін қабылданды. Аталған туындыларда актерлердің дауысы мен акцентін түзету, сахналарды визуалды түрде түрлендіру сияқты әдістерде жасанды интеллект қолданылғаны белгілі болған. Бұл Голливудта үлкен пікірталас тудырды.
Жаңа ережелермен бірге енгізілген өзгерістер
Оскар ережесіне енген жаңа толықтырулар тек ЖИ-ге қатысты ғана емес:
- Дауыс беруші мүшелер енді барлық номинант фильмдерді толық көруге міндетті болады. Бұл әділ бағалау жүйесін қамтамасыз ету үшін қажет.
- «Achievement in Casting» (Кастинг жетістігі) атты жаңа номинация пайда болды. Бұл сала бұрын көп назардан тыс қалып келген болатын.
- Халықаралық фильмдерге енді азаматтығы жоқ, босқын немесе тұрақты тұрушы мәртебесі бар режиссерлер атынан ұсыныс жасауға болады. Бұл — әртүрлілікті қолдауға бағытталған қадам.
Нейтрал ұстаным: қауіпсіз шешім бе, әлде технологияға кедергі ме?
Оскар академиясының бейтарап позициясы кейбір мамандар арасында «технологиядан артта қалу» ретінде бағаланса, кейбіреулер мұны «шығармашылық тазалығын сақтауға тырысу» деп санайды. Голливуд қазірдің өзінде ЖИ-ді сценарий жазу, дубляж жасау, визуалды эффекттер құрастыру сынды салаларда кеңінен қолданып отыр.
Осы тұста академияның нақты шектеулер қоймауы — шешімді уақыт өте нақтылауға мүмкіндік беретін тактикалық қадам ретінде бағаланады.
ЖИ қолданудың шекарасы қайда?
ЖИ қолданылған « Ібіліспен бір түн» (2023) атты қорқынышты фильм бірнеше секундтық визуалдар үшін сынға ұшыраса да, бұл Оскарға жолын бөгемеді. Бірақ «Бруталист» фильміндегі нақты мысал — актер Адриен Бродидің венгр акцентін ЖИ арқылы өңдеуі — көп сұрақ туғызды.
Режиссердің айтуынша, кейбір сөздерді актерлер үшін айту қиын болғандықтан, дыбыстық редакторлар ЖИ арқылы реалистік интонациямен акцентті өңдеген. Бұл жерде «актердің өнері ме, әлде машинаның еңбегі ме?» деген сұрақ туындайды.
Қандай фильмдер ЖИ қолданбайды?
Кейбір режиссерлер мен продюсерлер енді ЖИ-ді мүлде қолданбауды мақсат етіп отыр. Мысалы, Хью Грант түскен «Еретик» атты фильмнің соңында «ЖИ қолданылмаған» деген арнайы ескерту жазылған. Бұл — көрермендер мен сыншыларға арналған «тазалықтың белгісі» іспетті жаңа трендтің басы болуы мүмкін.
Бұл ненің бастамасы?
Академия әзірге ЖИ-ге қатаң тыйым салудан бас тартып отыр. Бірақ ЖИ технологиясының кино өндірісіне бұрмалаусыз және әділ түрде енуі үшін болашақта қосымша ережелер пайда болуы мүмкін.
Мысалы, сценарий мен режиссурадағы ЖИ көмегі қай сәттен бастап «адам еңбегін» алмастырады? Қай кезде ЖИ фильмнің авторына теңестірілуі мүмкін? Бұл сұрақтар тек техникалық емес, этикалық және мәдени өлшемдерге де қатысты.
Қазақстандық киноөндіріс үшін бұл тәжірибе үлгі және бағдар бола алады. Елде де ЖИ көмегімен дубляж, субтитр, трейлер жасау жобалары жүзеге асып келеді. Бірақ отандық режиссерлер мен продюсерлер шығармашылық пен технологияның тепе-теңдігін сақтау жолында нақты позиция қалыптастыруы тиіс.
Болашақта «AI-free» (ЖИ қолданылмаған) немесе «AI-assisted» (ЖИ көмегімен) деп бөлінген фильмдер кинематография саласындағы жаңа стандарттарға айналуы әбден мүмкін.
Оскар академиясы ЖИ қолдануға қатысты біржақты шектеу қоймай, алайда шығармашылықты бағалауды басты орынға шығарып отыр. Бұл — кино саласының болашағына деген байсалды әрі ұқыпты көзқарас.
ЖИ – қуатты құрал. Бірақ оны қалай, қай жерде және қанша мөлшерде қолдану қажет екенін анықтау — өнер мен технология арасындағы нәзік тепе-теңдікті сақтау мәселесі болып қала береді.
Аршат Ораз
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға