Кітап оқуды қалай әдетке айналдыруға болады?
23 сәуір – биыл алғаш рет Қазақстанда ресми түрде Кітап күні атап өтілуде. Бұл күн – оқырман мен автор арасындағы алтын көпірге айналған кітаптың маңызын қайта ой елегінен өткізуге тамаша мүмкіндік.
Кітап – мәңгілік дос десек, оны қалай өміріміздің ажырамас бөлігіне айналдырамыз? Төменде кітапты күнделікті дағдыға айналдырудың бірнеше тиімді жолын және әлем қаламгерлерінің оқу мәдениетін ұсынамыз.
1. Кітапты уақыт тапқанда емес, арнайы уақыт бөліп оқу
Көп адам кітапты «уақытым болса оқимын» деп кейінге қалдырады. Алайда кітап оқу – артық уақыттың емес, артық құндылықтың жемісі. Әлемдегі ең белсенді оқырмандардың бірі болған Билл Гейтс әр күні 1 сағатты тек кітапқа арнауға тырысқан. Ол мұны «күнделікті ой тазалығы» деп атаған.
Таңертең немесе ұйықтар алдында 30 минутты тек кітапқа арнаңыз. Бұл сіздің ойыңызды тынықтырып, күннің немесе түннің сапасын арттырады.
2. Кітапты өз қызығушылығыңызбен таңдаңыз
Көп адам классиканы оқимын деп бастайды да, жарты жолда тастап кетеді. Бұл – қызығушылықсыз оқудың салдары. Қазақтың ұлы ақыны Абай да өз қара сөзінде: «Білім-ғылым үйренбекке талап қылушыларға әуелі білмек керек. Талаптың өзінің біраз шарттары бар. Оларды білмек керек, білмей іздегенмен табылмас. Әуелі - білім-ғылым табылса, ондай-мұндай іске жаратар едім деп, дүниенің бір қызықты нәрсесіне керек болар еді деп іздемекке керек. Оның үшін білім - ғылымның өзіне ғана құмар, ынтық болып, бір ғана білмектіктің өзін дәулет білсең және әр білмегеніңді білген уақытта көңілде бір рахат хұзур хасил болады. Сол рахат білгеніңді берік ұстап, білмегеніңді тағы да сондай білсем екен деп үміттенген құмар, махаббат пайда болады. Сонда әрбір естігеніңді, көргеніңді көңілің жақсы ұғып, анық өз суретімен ішке жайғастырып алады» деген. Сондықтан оқу сізді қызықтыруы тиіс.
Алдымен сізді баурайтын тақырыптан бастаңыз: тарих, психология, мотивация, роман, поэзия – бәрі де жарайды. Қызығушылық – ең жақсы ұстаз.
3. Кітапты санмен емес, мәнмен оқыңыз
Жылына 100 кітап оқу – тамаша мақсат. Бірақ Ұлыбританияның бұрынғы премьер-министрі Уинстон Черчилль: «Бір жақсы кітапты бірнеше рет оқыған – жүз кітапты үстірт шолғаннан артық» деген. Мұхтар Әуезов те классиктерді қайта-қайта оқыған.
Санына емес, сапасына көңіл бөліңіз. Оқылған кітап сіздің өміріңізге әсер етуі тиіс.
4. Кітапты қасыңызда ұстаңыз
Лев Толстой, Федор Достоевский, Габриэль Гарсиа Маркес сияқты жазушылардың күнделіктерінде: «Кітап әрқашан қолымда болды» деген жазбалар кездеседі. Себебі олар кез келген мүмкіндік туған сәтте оқыған.
Сондықтан қалтаңызда шағын кітап немесе телефонда электронды нұсқа болғаны дұрыс. Кезек күтіп тұрғанда, қоғамдық көлікте – бәрі оқуға қолайлы сәттер.
5. Кітап оқуды басқалармен бөлісіңіз
Эрнест Хемингуэй өз замандастарымен бірге оқып, пікір алмасуға құмар болған. Қазақ қаламгерлері де оқыған кітаптарымен бөлісіп, әдеби басқосуларда кітап туралы пікірлерін айтып отырады.
Кітап оқыған соң достарыңызбен, отбасыңызбен ой бөлісіңіз. Бұл – сіздің пікіріңізді тереңдетіп, оқығаныңызды бекіте түседі.
6. Кітап оқу – ерік-жігердің емес, тәртіптің көрінісі
Илон Маск, Опра Уинфри, Айн Рэнд сияқты тұлғалар кітапты күнделікті өмір салтына айналдырған. Олардың кестесінде кітап оқу – тұрақты әдетке айналған.
Сіз де телефон қолданатын уақыттың 15 минутын қысқартып, орнына кітап оқыңыз. Бір айда қанша парақ оқылғанын көріп, өзіңізге таңғаласыз.
7. Балаларға үлгі болыңыз
Кітап оқитын ұлт – дамыған ұлт. Ал ол – әр отбасындағы кітап оқитын ата-ана мен бала арқылы қалыптасады. Ахмет Байтұрсынұлы, Ыбырай Алтынсарин, Мағжан Жұмабаев сынды ағартушылар – мектепке дейінгі кезеңнен бастап кітапқа сүйіспеншілікке тәрбиелеуді насихаттаған.
Баламен бірге оқыңыз. Кешкі ертегі оқуға 10 минут арнау – баланың өмір бойғы кітапқа деген құрметін қалыптастырады.
Кітап оқу – уақыт өлтіру емес, уақыт құру. Бүгін Қазақстанда алғаш рет атап өтіліп жатқан Кітап күні – қоғам назарын осы мәңгі құндылыққа қайта бұрудың сәті. Ендеше, бұл күн тек шарамен шектелмей, әрқайсымыздың кітаппен қарым-қатынасымызды қайта бағамдайтын уақыт болғаны дұрыс.
Дәл қазір өзіңізге “Менің өмірімді өзгерткен соңғы кітап қайсы?” деген сұрақ қойып көріңізші. Жауап жоқ болса – жаңа кітапты ашатын уақыт жетті деген сөз.
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға