ІІ. Қажымұқанның жеңістері

1911 жылы Мәскеуде, Петерборда, Варшавада өткен біріншіліктерде екі дүркін кіші алтын медальды жеңіп алады.

Мұқан балуанның соңғы суреттерінің бірі

Басы...

1911 жылы Польша королі Сегизмундке арналған «Король Сегизмунд белдігі» атты жарыста екінші орынды иеленіп, 1912, 1913, 1914 жылдары осы белдіктің иегері атанады.

1912 жылы Саратовта, Нижний Новгородта өткен Ресей біріншілігінде кіші алтынғ үлкен күміс медаль алады.

1912 жылы Бельгияның Генте қаласында өткен халықаралық жарыста Қажымұқан бірінші орын алып, үлкен алтын медаль тағады.

1913 жылы Парижде өткен Әлем біріншілігінде Поддубный екеуі финалға шығады. Осы жолы «Ағаның жолына әдепсіз таласады», – деп Мұқан Поддубныйды кілемнен көтеріп, бірінші орын осы кісінікі деп, алаңнан алып кетеді.

1913 жылы Брюссельде Франция мен Ресейдің жүзден аса балуандары жиналған жарыста Қажымұқан үлкен күміс медаль алды.

1913 жылы Тбилисиде өткен біріншілікте Поддубный, Аберг, Қажымұқан бірін-бірі жыға алмай, бас бәйге үш балуанға бөлінеді. Қажымұқан осы жолы 8 кіші медаль, екінші орынға берілетін кіші алтын медаль қосып, 9 медальды жеңіп алады.

Сол жылы Парижден Петерборға келгеннен соң Мұқанға Париждегі жеңістері үшін патшаның бюсті салынған үлкен медаль беріледі.

1914 жылы Парижде (америкалық) еркін күрестен халықаралық жарысқа қатысады. Ол Махмут деген лақап атпен күреседі. Осы күресте Қажымұқан еркін күрестен Әлем чемпионы атанады.

1914 жылы Американың Нью-Йорк қаласына келеді. Соңынан Сан-Францискоға келіп, атақты балуандармен күреседі. Америкадан Қажымұқан Мәскеуге 1915 жылдың басында оралады.

1915 жылы Үнді, Қытайда болады.

1915 жылы Хабаровск қаласында өткен халықаралық біріншілікте финалдық айқасқа үлкен алтын медальды алу үшін Поддубный мен Қажымұқан шығады. Бұлар екі күн бойы ұдайы күресіп, бір-бірін жеңе алмай тең түседі, бірінші, екінші орынды бөліседі.

1915 жылы Саракики Джиндофудан хат келіп, ондай Ресей балуандарын Харбинге шақыратындықтарын айтады. Сол жарысқа бойы 2 м.10 см. Болған Қытай балуаны Ци-Хо-банг және жапонның Саракикиі қатысады.

Поддубный мен Қажымұқан он бес күн бойы күресіп қарсылас балуандардың бәрін жеңіп шығады. Жартылай финалда «Шығыс жұлдызы» Саракики мен қажымұқан кездеседі. 15 минут ішінде Қажымұқан Саракикидің жауырынын жерге тигізеді.

Поддубный мен қажымұқан финалдық айқаста екі күн күресіп, бірін-бірі жеңе алмайды. Бас жүлде екеуіне де тең бөлінеді, бірақ жарыс ұйымдастырушылары жүлдені бермейтінін айтып, кім Саракиді жапон күресі бойынша жеңсе жүлде соған берілетіндігін хабарлайды.

Саракикимен «Иттің күресі болса да күресемін», – деп Қажымұқан күреске шығады. Күрес аяғында Қажымұқан Саракикидің ернінен жоғары қарай тартып, бас терісін сыпырып алады.

1916 жылы. Қажымұқан Түркия, Мысыр, Иран елдерінде күреседі.

Хижраның 1286 жылы Стамбулда Түріктің даңқты балуаны Нұрланы жеңеді.

Соңынан Мекке мен Мединеге барады. Осында Джилда қаласында ұйымдастырылған күреске 25 адам қатысады.

Қажымұқан осы жолы бәрін жеңіп, оған «Азия мен Африка чемпионы» деген жазуы бар алтын медаль және 5000 риал ақша тапсырылады.

1923 жылы Қоянды жәрмеңкесінде Қажымұқан мен Қытайдың әйгілі балуаны Мао-Дән-Фу күреседі. Жасының ұлғайғанына қарамай Қажымұқан күреске шығып, жеңеді.

1927 жылы Қажымұқанға «Қазақ даласының Батыры» атағы берілді.

Деректер Елемес Әлімжановтың «Қазақтың балуандық өнері» кітабынан алынды.

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға