Алла́һ
Алла́һ (араб.: الله ) — Бiрғана құдай бар екенін бiлдiретiн араб сөзi. Араб сөздіктеріне сүйенсек "Аллаһ" сөзі "Сиынуға лайықты жалғаз Құдай" - деген мағынаға саяды. Аллаһ сөзі жалқы есiм болып табылмағандықтан, орыс тiлiндегi қолданылғанында құдай сөзімен тең лауазым ретiнде есептелінеді.
Мұсылмандардың сенiмi бойынша, Аллаһ - бүкіл әлемнің жаратушысы және билеушісі. Аллаһдан басқа ешкім бұндай күш иесі емес. Аллаһның болу ғалам үшiн өте керек нәрсе, оның жоқтығы мүмкiн емес. Аллаһға тең ешкім жоқ, және бұл сөзді бәрлығы мойындап отыр. Аллаһ - сөзінің маңызы зор. Барлық өте жақсы аттар және сапалардың иесi, тиiстi шын жаратушыға және құдайға теңестіреді, ол жалғыз. Алла мәңгi, ол туылмаған және туылмайды да. Оның ойына адамның ақылымен жету мүмкiн емес. Бірақта оны адамның айтулары бойынша сипаттауға болады.
Бiр құдайлық
Таухид - Аллаһ бiр Құдай жалғыз жаратушы екенін мойындау. Құдаймен жинағы маңызды(таухиду-ррубубийа), табыну ол тек қана лайықты(таухиду-ль-улухийа) және мұндай атрибуттармен және ешкім ие болмайтын сапалармен ие болатыны тiптi(таухид-уль-асма уа сыйфат). Таухид оны ислам дiнiнiң құрайтын негiзi бас болып табылады.
Аллаһ сөзінің мәні және атрибуттары
Аллаһ адамгершiлiк ақыл үшiн қол жетпейтiн болмыс исламда. Табиғаттың жаратылған олары, өзi айырмашылыққа никем жаратпаған. Демек, алла барлық маңыздысы ештеңе жасады және болмыстың барлық формасы барлық ғалам барлық ретке салған күйлердiң келтiрдi бөлiнбейтiн байланыс және гармонияның күйiнде өзiмендермен аралық болып табылады. Сонымен бiрге ол жаратылған әлемде барлық процесстер мен оқиғаларлармен басқарады. Алла өмiрдiң барлық формаларын жаратушы болып табылады және олардың тiршiлiк әрекетiн қолдайды. Сонымен бiрге, алла өмiрдiң нақтылы мерзiмiнiң барлық адамдар, малдар, өсiмдiктерi үшiн орнатты. Мұсылмандар барлық ғаламдарда абсолюттi барлық жасауға ұқ болатын алланы ерiк бойынша тек қана болатынын сенедi. Ол тек қана абсолюттi ерiкпен және құдiретпен ие болады. Дәнеңе ол болмайды бастаушы. Алланы көредi және абсолюттi барлық адам үшiн қол жетпейтiн түрлер, және дәнеңе оның қарауынан мүмкiн емес жабуға естидi. Ол жалғыз шын қожайын жинағы маңызды болып табылады.
Құранға сәйкес алладан басқа бар болмау басқа құдайы. Қызмет етулер және табыну үшiн жалғыз объект бұл себептенге ол тек қана болып табылады. Алла құдайларға қызмет етудi тыяды. Исламдағы тiлшiк, ырымшылдықтар, жаратылған стихиялар және қияли кейiпкерлердiң алдында табыну және қорқыныштар болып табылады ол адамның аққөңiл өкiнуiнен кейiн әйтпесе емес қош болыңызатын алланы алдында (ширк) өте ауыр күнәлер.