Ақтоғай ауданы: жалпы мәлімет
Біздің - Ақтоғай ауданымыз Совет Одағының тұсында, архивті деректерге сүйенсек, 1938 жылы 2 қаңтардағы бір қаулымен Павлодар облысымен бірге және Қазақ ССР Орталық Атқару Комитетінің Президиумының 1938 жылғы 14 ақпандағы Қаулысымен құрылу туралы шешім алынған. Осы 1938 жылдың ақпан айының ортасында Куйбышев ауданы болып өз алдында Ертіс, Павлодар аудандарынан енші алып құрылған. Бұл ертеректе Алқакөл, Ақкөл және Қызыл ағаш болыстығының жартылап жер көлемін құрған, яғни осы аудан құрылған жылы батысы мен шығысын аралығы сонау, Ақкөл жайылмасынан қарт Ертіс өзенін жағалап тоқтаған. Жер көлемі өзгертіліп кескіленгені - соңғы рет 1972 жылы, соның өзінде қазіргі уақытта облыс бойынша көлемді деген 4 ауданның бірі болып отыр. Әлемде, қай елдің адамы болмасын өзінің туған жерін ерекшелеп биік ұстайды. Бізде-Ақтоғайлықтар өз ауданымызды, оның табиғатын Ақкөл жайылмадан аты шулы Жалаулы көлінен бастау алып, ұшаң теңіз біркелкі Сарыарқаның құсымен бірге ән салып тұрған сан қырлы өсімдіктер, қарт Ертістің жәйлі толқып тұрған көздерімен, Күнмен таласа өскен өзіне тән әдемі тоғайы - біздер үшін нағыз туған ыстық жер. Заманына қарай жол өзгереді дегендей, бұл елде қилы-қилы заманды бастарымен кешкен ел, бірақта осы жердің қасиетті топырағы, әрдайым қайда жүрсекте сағындырып тұрады. Кезінде, елімізге мәлім өнер иесі Естайдың «Жай қоңыр» әні осы сұлу табиғат көріністерінен туған деседі. Аудан 1938 жылдан 1963 жылға дейін Куйбышев, 1963 пен 1993 жылға дейін Краснокутск, 1993 жылғы мамыр айынан Ақтоғай ауданы болып отыр. Алғашқы аудан болып құрылған жылы: 15 ауылдық кеңес, 2 МТС, 5 совхоз, 29 колхоз, 1 балық және бірнеше ұсақ артельдер болған. Ол кездегі ең ірі колхоздың бірі болып Харьков ауылының «Пламя» колхозы есептелген, управление бастығы Глущенко Андрей Федорович, колхозға 118 отбасы енген. Барлығы 353 бас ірі қара мал, оның 110-ы сиыр, 48-і өгіз. Сондай-ақ 1403 бас қой, 46 бас шошқа, 198 басжылқысы, 2 3000 гектар дәнді егін алқабы болған. Осы 1938 жылы бұл ұжым 17 372 центнер астық бастырып, бүкіл Республикаға әйгілі болған. Совхоздар: Екібастұз, Новотроицк, Ақкөл, Чкалов, Калинин атындағы бұлардың бәрі де 1929-1935 жылдары құрылған. Аудан елді мекендері жаңада өз алдына еншіленіп - ұжым болып даму бастағанда, бәрімізге мәлім Ұлы Отан соғысы басталып кетті. Бұл жылдары ауылшаруашылық өнімдерін айтарлықтай күш-қуат болмағандықтан, осынша үлкен тапсырмалар тек қана қатал сұраныспен, уақытпен санаспай таңнан түнге дейін, кәрі мен жасының қол күшімен ауыр жағдайда орындалып отырған. Жалпы елге түскен соғыстың зардабы, біздің ақтоғайлықтардың да тарихынан ерекше орын алды. Сол алғашқы күндердің өзінде-ақ, Отан үшін деген патриотизмдік сезіммен көмтеген митингтер өтіп, өз ниеттерімен майданға аттанған жерлестеріміз көп болған. Кейбір отбасынан әкесімен баласы, тіпті бес ағайындарға дейін, жалпы біздің соғыс (әскери) коммисариатынан 1900-ға жуық адам Ұлы Отан соғысына қатысып соңау ақырғы Берлин қаласын алуға қатысқан. Ертістің Павлодар өңірінің әдеби картасыБіздің - Ақтоғай ауданымыз Совет Одағының тұсында, архивті деректерге сүйенсек, 1938 жылы 2 қаңтардағы бір қаулымен Павлодар облысымен бірге және Қазақ ССР Орталық Атқару Комитетінің Президиумының 1938 жылғы 14 ақпандағы Қаулысымен құрылу туралы шешім алынған. Осы 1938 жылдың ақпан айының ортасында Куйбышев ауданы болып өз алдында Ертіс, Павлодар аудандарынан енші алып құрылған. Бұл ертеректе Алқакөл, Ақкөл және Қызыл ағаш болыстығының жартылап жер көлемін құрған, яғни осы аудан құрылған жылы батысы мен шығысын аралығы сонау, Ақкөл жайылмасынан қарт Ертіс өзенін жағалап тоқтаған.
Жер көлемі өзгертіліп кескіленгені - соңғы рет 1972 жылы, соның өзінде қазіргі уақытта облыс бойынша көлемді деген 4 ауданның бірі болып отыр. Әлемде, қай елдің адамы болмасын өзінің туған жерін ерекшелеп биік ұстайды. Бізде-Ақтоғайлықтар өз ауданымызды, оның табиғатын Ақкөл жайылмадан аты шулы Жалаулы көлінен бастау алып, ұшаң теңіз біркелкі Сарыарқаның құсымен бірге ән салып тұрған сан қырлы өсімдіктер, қарт Ертістің жәйлі толқып тұрған көздерімен, Күнмен таласа өскен өзіне тән әдемі тоғайы - біздер үшін нағыз туған ыстық жер.
Заманына қарай жол өзгереді дегендей, бұл елде қилы-қилы заманды бастарымен кешкен ел, бірақта осы жердің қасиетті топырағы, әрдайым қайда жүрсекте сағындырып тұрады. Кезінде, елімізге мәлім өнер иесі Естайдың «Жай қоңыр» әні осы сұлу табиғат көріністерінен туған деседі.
Аудан 1938 жылдан 1963 жылға дейін Куйбышев, 1963 пен 1993 жылға дейін Краснокутск, 1993 жылғы мамыр айынан Ақтоғай ауданы болып отыр. Алғашқы аудан болып құрылған жылы: 15 ауылдық кеңес, 2 МТС, 5 совхоз, 29 колхоз, 1 балық және бірнеше ұсақ артельдер болған. Ол кездегі ең ірі колхоздың бірі болып Харьков ауылының «Пламя» колхозы есептелген, управление бастығы Глущенко Андрей Федорович, колхозға 118 отбасы енген. Барлығы 353 бас ірі қара мал, оның 110-ы сиыр, 48-і өгіз. Сондай-ақ 1403 бас қой, 46 бас шошқа, 198 басжылқысы, 2 3000 гектар дәнді егін алқабы болған. Осы 1938 жылы бұл ұжым 17 372 центнер астық бастырып, бүкіл Республикаға әйгілі болған.
Совхоздар: Екібастұз, Новотроицк, Ақкөл, Чкалов, Калинин атындағы бұлардың бәрі де 1929-1935 жылдары құрылған. Аудан елді мекендері жаңада өз алдына еншіленіп - ұжым болып даму бастағанда, бәрімізге мәлім Ұлы Отан соғысы басталып кетті. Бұл жылдары ауылшаруашылық өнімдерін айтарлықтай күш-қуат болмағандықтан, осынша үлкен тапсырмалар тек қана қатал сұраныспен, уақытпен санаспай таңнан түнге дейін, кәрі мен жасының қол күшімен ауыр жағдайда орындалып отырған. Жалпы елге түскен соғыстың зардабы, біздің ақтоғайлықтардың да тарихынан ерекше орын алды. Сол алғашқы күндердің өзінде-ақ, Отан үшін деген патриотизмдік сезіммен көмтеген митингтер өтіп, өз ниеттерімен майданға аттанған жерлестеріміз көп болған. Кейбір отбасынан әкесімен баласы, тіпті бес ағайындарға дейін, жалпы біздің соғыс (әскери) коммисариатынан 1900-ға жуық адам Ұлы Отан соғысына қатысып соңау ақырғы Берлин қаласын алуға қатысқан.
Ертістің Павлодар өңірінің әдеби картасы
Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға