Çimkent Koreliler Azınlığı Müzik Geleneklerinin Muhafaza Edilmesi ve Geliştirilmesi

Kazakistan topraklarında yaşayan 130’u aşkın halklara mensup olan müzik sanatının oluşturduğu çok zengin ve çeşitli kompleksin geniş olarak tarihsel, kültürel ve sosyal açıdan ele alınıp incelenmesi bugünlerde çeşitli bilim dalları tarafından kabul görmüş önemli ve güncel meselelerinden bir tanesidir. Bugünlerde durumda milli azınlıklar; tarih, siyaset bilimi, etnoloji, sosyoloji, iktisat, kültür bilimi ve diğer birçok bilim dalının inceleme nesnesi haline gelmiştir.

Korelilerin dikkati hep Kore dili, Kore halkı geleneklerinin yeniden canlandırılması, tarihsel kökenlerin incelenmesi, Kore halkı kültürü, sanatı ile edebiyatının geliştirilmesi, halklar arasındaki dostluğun güçlendirilmesi, uluslararası kültürel ve ekonomik ilişkilerin daha yüksek seviyelere taşınması gibi önemli hususlar üzerinde olmuştur. Buna paralel olarak Koreliler tarafından yıllar boyunca amatör sanat korosu ve sanat birleşmeleri oluşturulmuş, ülke kültür ve sanat festivalleri, usta, ressam ve bilim adamları çalışmalarının sergilendiği çeşitli fuarlar gibi farklı çapındaki etkinlikler yürütülmüştür.

Elinizdeki çalışma; Çimkent şehrinde yaşamakta olan Kore azınlığına ait müzik kültürünün oluşumu ve yaşamı sürecini ilk inceleme denemelerinden bir tanesidir. Söz konusu bölgede yaşayan Kore azınlığı konusunda veri toplama aşamasında Güney Kazakistan Vilayeti Halk Asamblesi sekreterlik uzmanları tarafından önemli ölçüde destek sağlanmıştır.

21 Kasım 2013 tarihinde adı geçen bölgede yaşayan Kore azınlığına mensup çok sayıdaki amatör sanat birleşmeleri ve en önemli temsilcileri ile bir araya gelinmiştir. Buluşma Çimken şehri «Dostluk» Sarayında yer almıştır. Bölgeye yapılan bilimsel araştırma gezisi çerçevesinde bu yıl 22. Yıldönümünü kutlayan “Moranbon”¹ Korosu çalışmasını yakından takip etme imkanına sahip olduk, ayrıca Kore halkının kültürünü yaşatan bu topluluğun çalışma tarihini inceleyebildik.

Burada düzenli şekilde yapılan ve Cumhuriyet çapındaki önemli günlere adanmış renkli ve canlı konser gösterişleri, çok sayıdaki amatör toplulukların girişkenliği ve gayreti sayesinde yapılabilmektedir. Aynı zamanda bunlar, Sayın T.L.Kurmanbayeva yöneticiliği altında çalışan Güney Kazakistan Vilayeti Halk Asamblesinin aktif ve özenli işinin göstergesidir. Çimkent şehrinde bulunan Kore merkezi yöneticiliğini ise Sn. Yu.B.Yugay yürütmektedir. Merkezin hayran ve gönüllüleri desteği sayesinde Asamble çalışmasına Kore halkı gelenek, müzik folklörü ve sanatı beğenen ve takdir edenleri de dahil edilmiştir.  

Bölgeye yapılan bilimsel araştırma gezisi çerçevesinde bu yıl 22. Yıldönümünü kutlayan “Moranbon”¹ Korosu çalışmasını yakından takip etme imkanına sahip olduk, ayrıca Kore halkının kültürünü yaşatan bu topluluğun çalışma tarihini inceleyebildik.

1991 yılında oluşan söz konusu topluluk, Cumhuriyetimiz Bağımsızlığının yaşıtıdır. Adı geçen topluluğun oluşum ve gelişim evrelerine, kurucusu olan Sayın Yelena Aleksandrovna Kim’in ismi derin işlenmiştir. 1937 yılında Yelena hanımın anne ve babası, o zamanki Stalin rejimi tarafından Uzak Doğu bölgesinden buralara sürülmüştür. Önce Özebkistan’ın Çirçik şehrine gelen aile, çok acı hayat sürmüştür. Aile için çok zor olan bu yıllarda geleceğin şarkıcısı dünyaya gelmiştir. Kendisi de dediği gibi, şarkı söylemeye ne zaman başladığını hatırlamıyor bile. Aktif hayat yaşayan geleceğin şarkıcısı her zaman okuduğu okulun amatör sanatına katılmıştır. Müzik nota sistemini, piyano ve kore bataryasını çalmayı kendi başına öğrenmiştir. Doğal yeteneği, önemli müzik kabiliyeti ve çalışkanlığına rağmen Yelena hanım, eğitimini Halk Ekonomisi Enstitüsünde devam ettirmektedir. Kalbindeki yaratıcı dürtüler ise ancak 1989 yılında Çimkent şehrinde ilk Kore etno-kültürel merkezinin açılmasıyla beraber tatmin edlebilmiştir. Söz konusu kültürel kurumlar; Cunhuriyetimizde yaşayan etnik azınklıkların çok sayıdaki meselelerinin çözülmesine imkan sağlamıştır. “Yujny Kazakhstan” gazetesine yaptığı konuşması sırasında Yelena hanım o yılların hatıralarını dile getirmektedir, şöyle ki: «İnsanlar adeta mutluluk yaşıyorlardı ve özellikle yaşlılarımız, bu kurumlar onlar için dilimiz, kültür ve geleneğimizin yeniden canlandırılması anlamına geliyordu, dilimiz onlarla beraber ölmeyecekti. Merkezin çalışmasını başlatan ve ilk yöneticisi olan Sayın V.S.Kim’dir». Doğal ve yumuşacık soprano ile gerçek ve güçlü bir ses tonuna sahip olan yetenekli şarkıcı 1991 yılında müzik topluluk kurarak farklı seviyelerde yapılan etkinliklere katılmaya başlamıştır. Bahsettiğimiz müzik topluluk; ünlü kamu şahsiyeti olan Boris Li ile Sergey Mostovskoy desteği sayesinde ve oluşumu esnasında oldukça önemli yardımı neticesinde 1991 Ekiminde kurulmuş olan “Moranbon” topluluğudur.

1991 ve 1999 yıllarında tarihsel vatanı olan Kuzey Kore’de yer alan “Nisan İlkbaharı” festivaline Kazakistan temsilcisi olarak katılmıştır.  1999 senesinde Kuzey Kore başkenti Pyongyang şehrinde yer alan 17. Uluslararası Festivale katılarak 53 katılımcı arasında altın madalya kazanabilmiştir. Yelena hanımın hakikaten çok yüksek seviyede ulusal Kore şarkılarının  söyleyişi vatandaşlarını hayran kılmıştır. 

Bugünlerde Yelena hanım Çimkent şehri No.8 okulunda Kore dili öğretmeni görevini yapmaktadır. Yelena hanım sürekli olarak bilgilerini pekiştirmektedir. 1992 senesinde Yelena hanım Güney Kore başkenti Seoul Üniversitesinde staj yapmıştır. Bununla beraber Yelena hanım sürekli olarak tercüman olarak ta çalışmaktadır. 2005 senesinde «Çen Son» («Dostluk») isminde ulusal şarkı ve dans topluluğu oluşturulmuş, başına da Yelena Aleksandrovna Kim getirilmiştir.

Uzun yıllar boyunca hedefe giden yoldaki çeşitli zorluklara baş aldırmadan Yelena hanım maddi karşılık hiç beklemeden, gönüllülük esasında adeta keçi inadı ile ve derin sorumluluk duygusu ile Kore kültürü ve geleneklerinin muhafaza edilmesi ve gelişmesine dolaysız olarak katılmış; topluluğun tasarımcı, stilist, yönetici ve başoyuncusu görevlerini aktif şekilde yürütmüştür. Sahne kostümü dikişlerini yaparken usanmadan sürekli arayış içinde olan Yelena hanım; giyim ve aksesuarları için Kore ulusal motiflerini kullanmakta süreklilik göstererek böylece düşüncedeki orijinalliğini ve kendi milli özgünlüğünü koruyabilmiştir. Çok sayıdaki Koreli müzik topluluklarının kullandığı kostüm renklerinin zenginliği, herbiri birer sanat eseri olan baş giysiler; müzik aletleri ve çiçek gibi rekvizitlerin çeşitliliği her zaman dinleyicilere ayrı bir zevk kazandırmıştır. Korelilerin milli giysisi olan «hanbok», koro topluluğunun ayrılmaz aksesuarı haline gelmiştir. Söz konusu müzik topluluğu çeşitli sahnelere çıkmıştır ve bu sahneler sadece yurtiçinde değil yurtdışındaki sahneler de olmuştur.  «Moranbon» topluluğunun şarkıcıları olarak farklı zamanlarda eski ve orta kuşak temsilcileri etkinlik göstermiştir. Özellikle güzel ses sahibi olan müzik folklörü eski kuşak hayranları büyük özveri göstererek salonları seyirci ile doldurabilmişlerdir, bunlar: N.Kim, M.Son, E.An, A.Khvan, Yu.Tsoy, O.Kim ve diğerleri.

Çimkent şehri folklor topluluğu olan «Moranbon» topluluğu takımı 20. Yıldönümünü belirli başarılara imza atarak karşılamaktadır. Çimkent’li topluluğun çok sayıdaki konser, festival, yarışma ve çeşitli uluslararası seviyedeki etkinliklerde birinci yer alması onun bir müzik topluluğu olarak öneminin göstergesidir. Halk Folklörü Etkinlikleri, Uluslararası Festivaller, Kazakistan ve Özbekistan’da yer alan yarışmalar bunun örnekleridir. Topluluk; dil, kültür ve gelenek günleri, hayırsever kurumların sakat çocuklar için oluşturduğu satışlar vs gibi etkinliklerin daimi katılımcısıdır.

Topluluk repertuarındaki halk şarkılar özgün beste ve şiirsellikleri ile tanınmaktadır. Hem eski kuşak hem de genç kuşak tarafından söylenen «Ariran Moktom» («Ariran Tepesi»), «Toradi» («Çiçek»), «Moranbon» («Şakayık»), «Pidulgi» («Güvercinler»), «Gohengo» («Vatan Hasreti»), «Miryan Ariran», «Neleri», «Emoni Nan Gouchuk» («Ana Yurt»), «Pen Nore» («Balıkçıların Şarkısı»), «Pangapsımnidya» («Merhaba Şarkısı») şarkıları belirli profesyonellik düzeyinin göstergesi olarak daima dinleyicilerin gerçek ilgisini çekmektedir. Söz konusu şarkı ve koro topluluğu günden güne gelişmeye devam ederek kayda değer başarılara imza atmıştır. Güney Kazakistan Vilayeti Halk Asamblesi tarafından özellikle Çimkent şehrinde organize edilen çok sayıdaki etkinliklere katılım, milli sanatın gelişmesine küçümsenemez katkıda bulunan ve Kore halkının kültürel mirasını durmadan yaygınlaştıran “Moranbon” toluluğuna olan ihtiyacın belirtisidir. Sayın Ye.A.Kim tarafından başlatılan çalışma bugünlerde torunu Anita tarafından devam ettirilmektedir. Çok yetenkli olan genç şarkıcı ninesinin sadece güzel sesine değil; aynı zamanda Yelena hanımın özgün zriflik, incelik ve performans tarzına varis olmuştur. Anita; şarkıcı olarak katıldığı Güney Kazakistan Vilayetinin çok prestijli “Star Anı” yarışmasının ödüllerini kazanabilmiştir. Anita’nın Korece halk şarkı söyleyişini folklor hayranları not vermişlerdir. Ninesinin Anita’ya çocukluğundan beri kendi dil ve kültürünü aşılamasının önemi tartışılmazdır.  

Yukarıda söylenenleri özetleyecek olursak; Kore azınlığı müzik sanatının incelemesi kapsamında Kazakistan ve özellikle Çimkent’te yaşayan Kore halkının müzik geleneği, yaşam ve müzik mirasının ta kendisi ile tanışma imkanına sahip olduğumuzu belirtmek isterim.

Söz konusu bölgede Kore azınlığı tarafından aktif şekilde organize edilen çok sayıdaki etkinlikler, incelemsini yaptığımız azınlık kültürünün seviyesini güzel bir şekilde sergilemektedir.

M.O.Auezov Edebiyat ve Sanat Enstitüsü

Müzik Bilimleri Bölüm Başkanı

Sanat Bilimleri PhD,

Doçent Dr. G.J. Musagulova

Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға