26 Қазан 2015, 10:54
Оқырмандарымызды шет елдерде білім алып жүрген қазақтың нәзік жанды қыздарымен таныстыруымызды жалғастырамыз. Бүгінгі мақаламызда "Болашақ" бағдарламасының стипендиаты, Ұлыбританиядағы Қазақстан студенттері Альянсының белсенді мүшесі, Warwick университетінің студенті Еркеназ Әрінова туралы айтатын боламыз.
- Сәлеметсіз бе, Еркеназ! Қысқаша өзіңіз жайлы айтып кетсеңіз?
- Сәлеметсіз бе! Мен 1989 жылы Қарағанды қаласында дүниеге келдім. Өзіммен тете өскен жаныма жақын бауырым бар. Бала күнімізден әрбір отбасындағы балалардай біз де дүние тану жолында өзімізше әрекеттер жасап, ата-анамыз жұмыстан келгенше шаруа тындырып, сабағымызды оқып, арасында бір нәрсені бүлдіріп қоятынбыз. Оқушылық өмірім Астана қаласында өтті, № 22 мектеп-гимназияны үздік тәмамдаған түлектердің бірімін. Мектеп қабырғасында жүрген кезде барлық жасөспірімдер тәрізді көптеген үйірмелерге қатысып жүрдім. Әсіресе шахмат ойнау және би билеу үйірмелерінің белсенді мүшесі болдым. Қалалық шахмат ойнау жарыстарына, математика, қазақ және орыс тілінен өткізілген олимпиадаларға қатысып, жүлделі орындар иегері атандым. Сабақтан бос уақытта бауырыммен, достарыммен шахмат ойнауды, би билегенді ұнаттым. Қоғамдық жұмыстарды атқару, үйірмелерге қатысу белгілі бір қабілетті дамытудан бөлек адамдармен дұрыс қарым-қатынас құруды үйретеді екен, көпшілікпен бірге жүрген маған өте жақын.
Одан әрі оқу үрдісімді Астана қаласының Қаржы Академиясында жалғастырып, оны да үздік бітірдім. Бұл оқу мекемесінде студенттік журналдың бас редакторы болып, шахмат жарысынан бірнеше жыл қатарынан оқу орнының чемпионы атандым.
Еңбек жолын құқық қорғау органдарында 2008 жылы Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің "Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары" мемлекеттік мекемесі әкімшілік басқармасының бас маманы болып бастадым. Одан әрі бұл мекемеде инспектор міндетін атқардым. Қазақ және орыс тілдерін еркін меңгергендігім және төтенше жағдайлар органдарының құрылымдық бөлімшерімен жүргізген еңбек тәжірибем ескеріле отырып, 2010 жылдың сәуір айында министрліктің орталық аппаратына вице-министрдің көмекшісі лауазымына тағайындалдым. Келген жылдан бастап Төтенше жағдай министрлігі аппаратының шахмат құрама командасының, көркемөнерпаздар үйірмесі би тобының тұрақты мүшесі болдым.
Еңбек ұжымындағы әскери қызметкерлер арасындағы қарым қатынас, жоғарғы мемлекеттік органдардың атқарып жатқан жұмысын көріп, оған өз деңгейіңде ат салысу мені көп нәрсеге үйретті. Ол ұжымда білікті ұстаздардан тәрбие алдым, ақжарқын да іскер достармен кездестім.
- Шет елде оқуға бел бууға не себеп болды? Дәл осы мамандықты неге таңдадыңыз?
- Шет елде білім алуды мектепте оқып жүрген кезде ойластырып, мақсат еттім. Еліміз халықаралық бағдарламалар арқылы шет елдерде талапкерлерді оқытып жатқаны негізгі серпін болды. Дамыған көне елдердің бірінде білім алып, әлемнің әр түкпірінен келген замандастарымның пікірлерін тыңдап, оны ой елегінен өткізіп сол арқылы мол тәжірибе жинап, өз білгенімді толықтырғым келді. Сондай-ақ, басқа ел халықтарының тұрмыс-тіршілігін, салтын көру мүмкіндігі де қызықтырды. Ағылшын тілін меңгеру бағытындағы көпжылдық еңбегімнің арқасында 2014 жылы "Болашақ" Президенттік стипендиясының иегері атанып, бүгінгі күні Ұлыбритания корольдігінде University of Warwick университетінде "Халықаралық қауіпсіздік" мамандығы бойынша дәріс алудамын. Аталған оқу орнын Ұлыбритания корольдігіндігіндегі білім беру жүйесінің сапасы мен өзім қызмет атқарып жүрген мемлекеттік орган саласындағы қызмет ерекшеліктерін ескере отырып таңдадым.
- Жоғары оқу орнына түсу емтихандарын тапсыру кезіндегі тәжірибеңізбен бөліссеңіз? Әр емтиханның ерекшелігін және қалай дайындалғаныңыз туралы айтсаңыз?
- "Бейнет түбі-зейнет" демекші әрбір талмай еткен еңбектің өзінің нәтижелі жемісі болады ғой. Бұл жерде сол "зейнет пен жеміске" жетудің жолдарын жүйелі де тиянақты ұйымдастыра білу – ең маңызды шара. Емтихан болған соң, оған ең бастысы дайындық керек. Жалпы Ұлыбритания Корольдігінің жоғары оқу орындарына түсу оңай емес, тіл меңгерумен қатар жан-жақтылық талап етіледі. Сондықтан тіл білу деңгейін растайтын IELTS немесе TOEFL куәлігі жақсы көрсеткіштермен болуы, таңдалған мамандық саласында белгілі бір білімің және бұл саланың бүгінгі хал ахуалы жайлы хабарың болуы қажет. Өз басым Шекспир еліне IELTS емтиханынан 6,5 ұпай жинап бардым. Аталған нәтижеге қол жеткізу үшін жалықпай жүйелі түрде дайындалдым. Мектеп қабырғасында ағылшын тілін оқып бастаған едім, кейіннен қаладағы бірнеше ағылшын тілін оқыту орталықтарында жалғастырдым. Еңбек ете бастаған соң оқу орталықтармен келісе отырып кейде жұмыс уақыты басталмай ерте, немесе кешкілік жүргізілетін сабақтарға қатысуға тура келді. Әрине, кей уақытта "осымен тоқтатайын" деген ойлар келді, бірақ білмейтінім әлі де көп екенін түсінгенде райымнан қайтатынмын да оқуға кірісетінмін. Дана халқымыз "талаптыға нұр жауар" деген, сондықтан алдыма мақсат қойып, соны орындауға талаптанып, ерінбей оқуды өзімнен қатаң талап еттім.
- Болашақта қандай жоспарларыңыз бар? Қазақстанның дамуына қандай үлесіңізді қосқыңыз келеді?
Болашаққа қойған жоспарларым көп. Отанымыз бізге шет елде дәріс алып, білімімізді шыңдауға зор мүмкіндік берді. Сыртта жүргенде басқа елдің азаматтары осы жағдайға қатты қызығатынын байқадым, өйткенді әлемде тек біздің ел толықтай мемлекет қаражаты есебінен көптеген студенттерді оқытады. Сондықтан жоспарымның негізі - алдымен аталған оқу орнын абыроймен бітіріп елге оралу. Елімізге оралып, жырақта алған білімімді Қазақстан Республикасының қауіпсіздігін нығайтуға, елімнің өркендеуіне жұмсағым келеді. Әрине, ол үшін алған теориялық білімді еңбек тәжірибесімен ұштастыру керек. Еңбек тәжірибесін бүгінгі күні елімізде қызмет атқарып жүрген ағалар мен апалардан үйренемін деп ойлаймын.
- Университетте қандай студенттік ұйымдарда мүше болдыңыз? Қызықты оқиғаларыңызды айтып берсеңіз? Оқу барысы немен ұнады?
Университетте би топтарының және шахмат үйірмелерінің мүшесімін. Оқу барысында қызықты оқиғалар болып тұрады. Мысалы, бірде менің "Дудар-ай" әнін айтып жүргенімді естіп, Қытай елінің азаматы оларда да осындай әуездегі ән бар екенін айтып, орындап берді. Олардың әні гүл туралы екен. Осылай мен Қытай елінің музыкалық өнерінен де хабардар болдым.
Ұлыбританиядағы білім беру жүйесі әлемдегі үздіктердің бірі болып табылатанын және оның өзіне тән қатаң талаптары бар екенін жоғарыда атап өттім ғой. Сондықтан, бұл елге көбінесе өз күшіне сенетін, дәріс алуды негізгі мақсаты қылып ұстанған азаматтар келеді. Әлемнің әр түкпірінен келген сондай студенттер өз ойларын ортаға салып талқылағанда қызықты көп мағлұматтар алуға болатыны сөзсіз.
Ұлыбритания оқу орындарының жалпы оқу барысында оқитын пәніңді, оқу кестесін таңдау мәселерінде беретін еркіндіктері бар. Бұл мүмкіндіктер оқу процессін өз ыңғайыңа қарай ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Мен үшін бұл тартымды тұстарының бірі.
- «КазАльянс» шет елдердегі қазақстандық студенттер ұйымына мүшелік сіздің студенттік өміріңізге қалай әсер етті? Қандай іс-шаралармен айналыстыңыз?
- Әрине, қоғамдық ұйымдар жұмысына қатысу өмірге жаңа бір импульс беретіні сөзсіз. Бұл ұйымда қоғамдық өмірге басқа бір деңгейде, халқымыздың салт-дәстүрімен, еліміздің даму бағытымен ұштастыра отырып ат салысуға мүмкіндік бар.
Осы бағытта "ҚазАльянс" қоғамдық бірлестігінің Білім және мәдениет министрлігінің жауапты хатшысы ретінде өзім оқып жатқан университетте Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған бал, Отан қорғаушылар күніне арналған кездесу, Ұлы Жеңіс күнін, Мемлекеттік рәміздер күнін атап өтуге арналған салтанатты шараларды, шет елдерде Отандық киноленталарды көрсетуді ұйымдастырдым. Сондай-ақ,Ұлыбритания корольдігінде оқитын қазақстандықтар арасында құнды кітаптар жинап, Қазақстан Ұлттық академиялық кітапханасына тапсырдық. Бұл жерде айта кететін нәрсе, осы шараларды отандастарымызбен бірге басқа мемлекет өкілдері де тамашалады. Олардың біздің ән-күйімізге, ұлттық киіміміз бен тағамдарымызға, жалпы халқымызға деген қызығушылығын, сыйластық ілтипатын байқадым. Аталмыш шараларды жүргізуге қатысқан отандастарымыз осындай оң көзқарастардан соң бұрынғыдан бетер рухтанып жүреді деген ойдамын. Сондықтан біздер халқымыздың тарихи және мәдени ерекшеліктерін танып-білу, елімізден алыстап кетпеу үшін ондай ұйымдар керек деп білемін.
Осындай қоғамдық жұмыстарды атқара отырып өмірге деген ұстанымдарымды іске асырамын, өзімді шыңдаймын, дұрыс бағыт алуға тырысамын. Әсер дегеніміз осы болар.
Университеттік өмірдің барлық сатыларынан өткен адам ретінде мектеп түлектеріне қандай кеңес бере аласыз?
- Мамандық таңдау қашанда адамның өз қызығушылығымен тығыз байланыста болады ғой. Сыртта жүрген соң орналасып алғанша белгілі бір қиыншылықтар болады, бірақ менің тоқталғым келетіні шет елге баратын қыз балалар жайы. Қыз балаларға білім беру жолы ерекше назарда болуы керек деп ойлаймын. Өйткені олар болашақ ұрпақтың бойына халқының салт-дәстүрі мен мәдениетін сіңірумен қатар терең білім де беруге міндетті. Олар - ұлт болашағының негізін салушы, болашақ ұрпақты тәрбиелеуші, қоғамының көрінісі. Сондықтан шет елге оқуға жүрер алдында қыз баланың жасы, тәрбиелік ұстанымдарының беріктігі, сондай-ақ барар еліндегі тәртіп пен мәдениет міндетті түрде ескерілуі керек. Баласын шет елге жіберетін ата-ана осы мәселеге көңіл қойып, баса назар аударса деймін. Ал оқу процессінде болатын қиындықтарды жеңуге әбден болады. Олай дейтінім көбіне қазақстандықтар берілген материалды тіл білсе тез ұғады, басқаларша ежіктеп көп отырмайды. Тек ерінбеу керек. Бұл жайлы кейбір ұлт өкілдері айтып та жүр.
Қазір қай елде болмасын отандастар баршылық, олар дұрыс қарым қатынас құра білсең қиыншылық кезінде көмектесуге дайын, тек әр адам барған елдің заңын сақтап өз елінің атына кір келтірмей оқуы керек. Бұл шет елге оқуға барамын деушілер ұстанатын негізгі қағида, оған берік болу әркімнің жауапкерлігіне байланысты.
Талапкерлерге табандылық пен сәттілік тілеймін!
- Сұхбатыңызға көп рахмет, Еркеназ!
Айгүл ШЕРНИЯЗОВА