1 кг тірі салмақтағы етті 3 доллардан аз қаржыға қалай өндіруге болады? Премьер-министрдің орынбасары Серік Жұманғаринмен бірге Австралияға барған қазақстандық кәсіпкерлерді, ауыл шаруашылығы мамандарын және шенеуніктерді осы сұрақ қызықтырды, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Осы және өндіріске қатысты тақырыптар екі ірі сиыр мен қой бордақылау алаңына барған кезде қызу талқыланды.
Делегаттар ең алдымен қуаттылығы бір мезгілде 35 мың ірі қара малға арналған Southern Cross Feedlot бордақылау алаңына барды. Мұнда олар заманауи жабдықтармен, инфрақұрылыммен, азықтандыру әдістерімен, астық диірменімен және ірі алаңды басқару қағидаларымен танысты.
Айдарбек Қожаназаров, ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты:
Бұл жай ғана үлкен бордақылау алаңы, Мұнда 35 мың бас ір қара бір мезгілде бордақыланады. Бізбен бірге үлкен тәжірибесі бар Қазақстанның мал өсірушілері келді. Біз диетаны, бордақылауды, фермерлер арасындағы серіктестікті дамыту жолдарын және Қазақстанда мал шаруашылығын қалай дамыту керектігін зерттедік. Біз Австралиядағы барлық егістік алқаптарын және мал жайылымын көреміз, оны өз тәжірибемізде қолданғымыз келеді.
Southern Cross Feedlot фермасында мал азығы цехының құрылысына бір бас мал үшін салынатын инвестиция 750 долларды құрайды. 35 мың бас малға арналған фермаға шамамен 25-30 млн қаржы жұмсалады. Салынған инвестицияның қайтарымы бір-екі жылда болады, содан кейін фермер таза пайда ала бастайды. Австралиялық фермерлер атап өткендей, егер сіз 5 мың басқа арналған бордақылау алаңын салған болсаңыз, онда оның қуатын одан әрі кеңейту үшін қосымша инвестиция қажет емес.
Кинтал Исламов,"Атамекен Агро" АҚ Басқарма төрағасы:
Әрине, мұнда қызмет көрсету жүйесі мүлдем басқаша. Мысалы, бөліну, бәрі толығымен автоматтандырылған. Тіпті бөліну конструкциялары басқаша, бізде түзу, ал мұнда жануарлар қорықпауы үшін еңіске салынған. Алаң еңіс жерде орналасқан онда ылғал сақталмайды. Төменге ағып кетеді және арнайы дренаждарға жиналады. Осылайша, тұяқтар үшін ешқандай проблема жоқ. Мінсіз тазалық. Тазалық қоқыс тасталмаған жерде деп айтылады, бірақ менің ойымша, олар мұнда қоқыс тастамаса да жай ғана жақсы тазаланады. Бізде қыста бұл үлкен проблемаға айналады.
Сырғалау, есепке алу процестері, мал бордақылау алаңына келген кезде жануардың параметрлері мен тарихы құлақ сырғасы бойынша автоматты түрде оқылады. Малды сатуға дайындайтын елдердің стандарттарына сәйкес бордақылаудың әртүрлі бағдарламалары бойынша бөледі. Бұл фермада ЕО елдері үшін 150, 200 және 350 күнге арналған 4 бордақылау бағдарламасы бар. Бағдарламаның санаты жануардың алаңға келген бастапқы салмағына байланысты.
Бордақылау алаңы аптасына орта есеппен 1500 бас өңдейді. 1500 бас қабылданса, союға да сонша бас жіберіледі. Осы іске мамандар мен әкімшілік қызметкерлерді қосқанда 25 тұрақты жұмысшы жұмылдырылған. Бұл фермада мал күн сайын 1,5-2 кг салмақ қосады. Аустралиялық фермерлердің көпшілігі арзанырақ өнім ауыспалы мал жаю әдісі мен бордақылаудың үш кезеңінің арқасында жүзеге асады: шөпте өсіру, шөп азығына астықтың төрттен бір бөлігін қосу және астықпен қоректендіу.
Жақсы шөп барда кейде малды дәнмен азықтандыру қажет емес. Шөптің өзімен мал 600 кг-ға дейін жетуі мүмкін. Сондай-ақ, қалдықтарды толығымен қайта өңдеуге болады. Әр кезеңдегі шығындарды азайту және қор биржасында малдың жақсы ұйымдастырылған саудасы инвестициядан тезірек қайтарымды алуға мүмкіндік береді.
Осыған ұқсас экономикалық тәсіл қой бордақылауда да қолданылады. Мұнымен қазақстандық мамандар Bakersfield Feedlot мал бордақылау алаңында болған кезде танысты. Алаңдағы жем-шөппен қамтамасыз ету жүйесі толық автоматтандырылған, бір мезгілде 16 мың қозыны бордақылауға мүмкіндік береді, жылдық тауар айналымы 65 мыңнан асады.
Аарон Преттеджон, Bakersfield Feedlot бордақылау алаңының қожайыны:
Біздің өнеркәсіп алаңының ауданы шамамен 11 мың гектарды құрайды. Артымда өнеркәсіптік қозы бордақылау зауыты бар. Шаруашылықтағы мал басының жылдық саны 60-90 мың басқа дейін бордақылау мерзімі 48-58 күн, бұл учаскеге келетін малдың сапасына байланысты. Жеткізу тұрақтылығы біз үшін өте маңызды, біз сататындардың барлығы жоғары тұрақтылықты қамтамасыз етеді.
Мен еттің өнімділігіне, жоғары мәрмәрге ие болуына жауап беремін, сондықтан ет жұмсақ болады. Біз жылына 8,5 ай бизнеспен айналысамыз. Қыс мезгіліне байланысты және қой жылына 2 рет төлдейтіндікте жылына 8.5 ай бизнес жүргізуге мүмкіндік бар. Біз жануарларды қырқып жатырмыз, өйткені біз азық үстелінде (қоректендіргіштерде) жануарларға көбірек орын болғанын қалаймыз. Сондай-ақ бізде шыбындар көп және кейбір жануарлар ауруды жұқтыруы мүмкін. Қой қырқу бізге экономикалық тиімділік береді деп санаймыз.
Ілияс Жананов, "Алакөл агро"ЖШС өкілі:
Бізде қой кластері бар, біз өзімізді өсіреміз, бордақылаймыз, қой сатамыз. Қазір мал басының жалпы саны 54 мың басты құрайды, оның 28 мыңы-қой. Жыл сайын бордақылау алаңында 10-нан 20 мыңға дейін бас ұстаймыз. Егер біз австралиялық бордақылау әдісімен салыстыратын болсақ, онда малды экспортқа әр 2 ай сайын, ал біз әр 4 ай сайын және маусымдық түрде шығарамыз. Сонымен қатар, бізде қой өсіру арзанырақ, жазда қозылар жайылымдарда жайылып, бордақылау алаңына жақсы салмақпен кіреді. Біздің өндіріс үшін жартылай автоматтандырылған осы платформадағыдай қуат жүйесі пайдалы болар еді.