8-наурыз – Халықаралық әйелдер күні. Жылына бір келетін мерекеде нәзік жандылар туралы тізбектеп айта беруге болады. Дегенмен бүгінгі тақырыбымызды ер адамдардан қалыс қалмайтын, ауырды да, жеңілді де, қауіпті істі де бірдей атқаратын әйелдерге арнадық.
Қазақстандағы жалғыз сүңгуір әйел
El.kz ақпарат агентігінің бірінші кейіпкері – Элона Осо. Ол 15 жылдан бері Ақтөбе облысы төтенше жағдайлар департаменті жедел-құтқару жасағының бас құтқарушысы болып қызмет етеді. Дәлірек айтқанда, сүңгуір маманы.
Элона сүңгуір қызметін хобби ретінде айналысып бастаған. Кейін бұл саланың бас маманына айналған.
Төтенше жағдайлар қызметіне баспасөз хатшысы қызметіне келіп, өз қызығушылығыммен сүңгуір маманына айналдым. Бұл салада бір ғана қызметпен айналысу мүмкін емес. Жан-жақты және шымыр болуды талап етеді. Сондықтан осы жылдар аралығында альпинист те, сүңгуір де болдым. Барлық техникалық жабдықтар мен құтқару құралдарын меңгердім. Шетелдерге жиі сапарға барамыз. Жер асты әлемімен де танысамыз. Түрлі балықтарды және өзге де су жануарларын кездестірдік. Сол кезде Қазақстандағы экологияның ахуалы да көзге түсіп жатады, - дейді кейіпкеріміз.
Бүгінде Элона диспетчер қызметінде жұмыс істейді. Қалада болып жатқан төтенше жағдайларды назарда ұстайды. Элона жедел құтқару жасағындағы жылғыз сүңгуір әйел. Ол жұмыс істейтін штаттағы 64 қызметкердің 28-і сүңгуір. Кейіпкеріміз көп жағдайда сүңгуірлер су астынан адамның денесін іздеумен айналысатынын айтты.
Лай су астында, өзіне беймәлім жерде адамның денесін алып шығу керексің. Осындай сәттерде су астындағы қорқынышпен күресу қиын. Бұл салада жұмыс істейтін ер қызметкерлер жеткілікті. Сондықтан жұмыс барысында маған көп күш түсе бермейді. Негізінде құтқару саласында сүңгуірлерге қойылатын талап өте жоғары. Мұндай салада топтасып жұмыс істеу маңызды. Егерде топта үш адамнан кем болса, онда су астына құтқару жұмыстарын жүргізуге жібермейді. Мысалы, біреуі сорғы шлагысына, біреуі техникалық құралдарға жауапты болса, енді бірі бақылау блогында болуы тиіс. Сүңгуірмен мамандар өзара сигнал арқылы сөйлесіп, байланысты отырады, - дейді Элона Осо.
Кейіпкеріміз төтенше жағдай саласындағы 15 жылдық тәжірибесінде түрлі жағдайлардағы шақыртулар келіп түскенін айтып, солардың біріне тоқталды.
15 жылдық тәжірибемнің ішінде түрлі жағдайлар болды. Бала бөлмеге қамалып қалып, шыға алмай қалғаны үшін құтқарушылардың көмегіне жүгінгендер болды. Ең қиыны өрт кезінде денесін күйік шалған, не толығымен өртеніп кеткен адамдардың мүрдесі мәңгі көз алдында қалады. Дегенмен есте ерекше қалған жағдайлар да болды. Мысалы, қоршауға басын қыстырып, шыға алмай қалған адамдарды құтқарған сәттер де бар. Әсіресе, жол апатына түскендерді құтқару жұмысы қиын. Тіпті кейде көліктің ішіндегі адамды алып шығу үшін көлікті екіге бөлуге туралы келген жағдайлар болды, - дейді ол.
Элона сүңгуір маманы ғана емес, отбасындағы аяулы жар мен ардақты ана.
Қарулы Күштер қатарындағы әйел
Кезекті кейіпкеріміз Қазақстан Қарулы күштерінің әскери қызметшісі майор Дана Жамалиева БҰҰ-ның Батыс Сахарадағы миссиясының құрамында әскери бақылаушы ретінде қызмет етеді. Ол – елімізден БҰҰ миссиясына жіберілген жетінші әйел әскери қызметші.
Дана БҰҰ миссиясына қатысу үшін 2 жыл бойы тілдік пен бітімгершілік дайындықтан және арнайы іріктеуден өткен. Іріктеуден кейін майор Дана Жамалиева Швейцарияға әскери бақылаушыларды даярлау курстарына қатысқан. Миссияға толық дайындық курсынан өткеннен кейін Дана белгіленген ротация кестесіне сәйкес қызмет өткеру үшін Африка континентіне жіберілді. Бітімгершілік базасында ол Полисарио майданында бейбітшілік келісімдерін сақталуын бақылауға белсенді қатысып жатыр.
Майор Жамалиеваның айтуынша, жергілікті тұрғындардың бітімгершілікке деген сенімі аса маңызды. Сондықтан жергілікті дәстүрлерді ескеру және құрметтеу керек. Бұл мінез-құлық ережелері мен нормаларына, киім киюге және тағы басқасына да байланысты.
Белгіленген кестеге сәйкес әскери қызметшілер тобының құрамындағы қазақстандық офицер патрульдеуге шығып, бітімгерлік бақылау жүргізеді. Патрульдік маршрут кезінде әдетте, 100-ден 500 шақырымға дейін құмды және тасты шөл арқылы өтеміз. Шинаны тесу қаупі бар өткір тастар құмға кептеліп қалуы мүмкін. Сондықтан машинаның қажетті жабдықтармен, сумен, құрғақ дәнекерлеумен, дәрі-дәрмектермен жабдықталуы өте маңызды. Кез келген жағдайға дайын болу керек. Жолдан адаспау маңызды, өйткені шөл мина алқаптарына толы. Мұндай сәттерде сіз тіпті кішкентай қадағалау жұмысынан артқа қайтпауыңыз мүмкін екенін түсінесіз, - деді Дана Жамалиева.
Миссияда бір аптадан соң майор Дана Жамалиева тамақпен қамтамасыз ету жөніндегі офицер болып тағайындалды. Ол тапсырыс беруге, қабылдауға, беруге және сапа мен мөлшерді бақылауға жауапты дәнекерлеу.
Негізінен, мен біздің базамыздағы азық-түлік қоры үшін жауаптымын. Біздің команданың қаншалықты жақсы және сапалы тамақтанатыны маған байланысты. Айта кету керек, бұл жерде тамақтану өте сапалы, әскери қызметшілердің денсаулығы мен энергиясын сақтау үшін қажет нәрсенің бәрі бар: ет, жемістер, көкөністер. Мойындау керек болса да, біздің ұлттық тағамдарымыз жетіспейді!, - дейді ол.
Дананың айтуынша, миссияға әлемнің түкпір-түкпірінен, өз дәстүрлерімен, дүниетанымымен адамдар келеді. Бірақ біз мұнда бір отбасымыз. Кез келген мәселе немесе қиын тапсырма бірге шешіледі. Ешкім көмексіз қалмайды.
Менталитеті мен әлемге және өзіне деген көзқарасы мүлдем басқа адамдар арасында қызмет ету және болу өте қызықты. Сіз көп нәрсені үйренесіз, халықтардың кейбір ерекшеліктерін байқайсыз. Мысалы, испандықтар өте көңілді, музыканы жақсы көреді. Олардың айналасында әрқашан мереке болады. Бірақ сонымен бірге олар өте тиімді. Еуропалықтар да өте еңбекқор. Африка елдерінің тұрғындары маған ұнағаны-олардың өмірге деген оң және жеңіл көзқарасы. Шығыс Азиядан келген әскери қызметшілер өзін-өзі дамытуға өте жауапты. Ал оңтүстік Азиядан келген адамдар өте сабырлы және ұстамды, - дейді Жамалиева.
Кейіпкеріміздің айтуынша, әскери бақылаушылар үшін демалу өте маңызды, өйткені өз міндеттерін орындау кезінде жоғары шоғырлану қажет. Сондықтан патрульден кейін әскери қызметшілерге жақсы демалуға мүмкіндік беріледі. Осы уақыт ішінде ол әдетте туыстарыммен сөйлесетінін, спортпен айналысатынын және ағылшын тілін жетілдіретінін атап өтті.
Қазақстанның бітімгершілік қызметке қатысуы елдің жаһандық проблемаларды шешуге және бейбітшілікті қолдауға белсенді қатысуға деген ұмтылысын көрсетеді.
Жанжалдар орын алатын шет елде бола отырып, өз еліңді көбірек сүюге, өз отаныңдағы бостандық пен бейбітшілікті бағалай бастайсың, – деп атап өтті Дана Жамалиева. - Қазақстанға келгеннен кейін миссияда қызмет өткеру тәжірибесімен бөліскім келеді. Бірақ ең бастысы, өз еліңізде бейбітшілік пен тұрақтылықты сақтау қаншалықты маңызды екенін тағы бір рет айту, - дейді Дана.
Тоғыз айдан кейін майор Дана Жамалиева қазақстандық армия қатарында бұрынғы орнында қызметін жалғастыру үшін Қазақстанға оралуы т иіс. Әзірге офицер миссияда қызмет етеді және қазірдің өзінде бітімгершілік оның мойнында деп айтуға болады.
Әскери-дәрігер әйел
Қазіргі таңда әлемде болып жатқан жағдайларға байланысты әскердегі әйелдер біздің шекарамызды күзетіп қана қоймай, сонымен қатар бітімгершілік ретінде өз қызметін атқарып жатыр. Солардың бірі медициналық қызметтің сержанты – Ардақ Құртибаева.
Айта кетейік, наурыз айының ортасында 139 әскери қызметші Израиль мен Сирия әскерлері арасындағы атысты тоқтату режимін сақтау және ажырату туралы келісімнің орындалуын бақылау үшін БҰҰ бітімгершілік миссиясымен Голан биіктеріне аттанады. Олардың қатарында кейіпкеріміз Ардақ Құртибаева да бар.
Ардақ 10 жыл бойы Аягөз қаласының әскери госпиталінде қызмет еткен.
2016 жылы Астананың Бас әскери клиникалық госпиталіне операциялық медбике лауазымында, ал өткен жылдың ақпан айынан бастап Алматының бітімгершілік операциялар орталығында санитарлық нұсқаушы қызметін атқарады.
2019 жылы Арыстағы жарылыс салдарынан жапа шеккендерге Ардақ медбике ретінде көмек көрсетті.
Кішкентай кесулер, сызаттар және бақытымызға орай ешқандай шығын болған жоқ. Дәрігерлердің міндеті, егер саперлердің біреуі жарылып кетсе, олар әрқашан дайын болуы керек еді. Кез келген минутта шұғыл көмек, соның ішінде хирургиялық көмек көрсету. Медицина қызметкерлерінің құрамында тәулік бойы хирургтар, анестезиологтар, медбикелер кезекшілік етті, - дейді кейіпкеріміз.
Ал 2020 жылы ҚР Қорғаныс министрлігінің арнайы мақсаттағы әскери-медициналық жасағының құрамында Ардақ Құртибаева Бейрут портындағы қуатты жарылыстың салдарын жоюға қатысқан. Ливанда ол зардап шеккендерге көмек көрсетті. Ол кезде бұл Қазақстан Республикасының гуманитарлық көмегі болды. Ардақ әріптестерімен бірге дәрі-дәрмектерге, медициналық шығындарға, тігіс материалдарына, дәрі-дәрмектерге көмектесті.
Ол уақытта операциялық медбике болып жұмыс істедім, менің міндетім хирургқа көмектесу болды. Дәрігерлер Қазақстанның түрлі қалаларынан: Астана, Алматы, Аягөз, отардан жиналды. Дәрігерлер-хирургтар, анестезиологтар, зертханашылар және операциялық медбикелер болды. Онда дәрігерлер командаларға бөлініп, ауруханаларға бөлінді. Онда жағдай тынышталғанға дейін бір ай бойы жұмыс істедік, - дейді Ардақ Құртибаева.
Полиция қызметкері: сөз бен істің адамы
Біздің келесі кейіпкеріміз – Алла Владимировна. Ол – полиция департаменті басқарма штабының талдау, жоспарлау және бақылау бөлімін басқарады.
Алла Владимировна ІІМ колледжінде заңгерлік білім алып, 1998 жылы Ақсу қаласы полиция бөлімінің кәмелетке толмағандар істері жөніндегі инспекторы болып істеді. Содан кейін 5 жылдық қызметін криминалдық полицияға арнаған.
Штабтық бөлімшелер қылмыстық істерді тергеумен айналыспайды, қылмыс орындарына бармайды, қаскүнемдерді ұстамайды, бірақ олардың қызметі Ішкі істер министрлігі жүйесінде аса маңызды болып саналады. Мұнда артериялар, бөлімдер мен бөлімшелерден ақпарат келіп түседі және осы жерден бөлінеді. Біздің міндетіміз – барлық бөлімшелердің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету. Күн сайын біз өңірде қылмыстың өсуі бойынша мониторинг жүргіземіз, бағынысты бөлімшелердің жедел-қызметтік және басқару қызметін ұйымдастыру мен практикасындағы ең тән кемшіліктерді анықтаймыз. Статистикалық мәліметтермен, ақпаратпен жұмыс істеу үлкен зейінді, табандылықты және берілген тапсырманы орындауға күш-жігерді шоғырландыру қабілетін талап етеді. Бұл жұмыс тіпті кішкене қателіктерге де жол бермейді, - дейді Алла.
Кейіпкеріміздің сөзінше, ұжымда жоғары кәсіби білікті мамандар жұмыс істейді. Қызметкерлердің әрқайсысы өзінің қызмет бағытын қадағалайды және Департамент қызметтеріне жан-жақты көмек көрсетеді.
Алла Владимировна «құжатсыз жұмыс орындалмаған болып саналады, - деп есептейді. Сондықтан оны әріптестері «Сөз бен істің адамы» деп атайды екен.
Штаб-полицияның жүрегі, мен үшін бұл екінші үй. Ал қызмет - менің өмірім. Мұнда қызметке кіргеннен кейін қаншалықты тәуелді екеніңізді және бүкіл бөлім үшін қаншалықты маңызды қызметпен айналысатыныңызды түсіне бастайсыз. Жеделдіктен, зейінділіктен, табандылықтан басқа, штабта жұмыс істеу адамнан аналитикалық ақыл-ойды, логикалық ойлау қабілетін және сауатты шешімдер қабылдауды талап етеді. Қазіргі өмірдің шындықтары жаңа ережелерді белгілейді. Бірақ 27 жылдық қызмет барысында мен таңдаған жолыма ешқашан өкінбедім, мемлекет бізге қандай міндеттер қойса да, біз оны міндетті түрде істей аламыз, - дейді өзіне сенімді полковник Алла Владимировна.