Үкімет отырысында қаржы министрі Мәди Такиев 2024 жылдың 9 айындағы мемлекеттік бюджеттің атқарылу қорытындыларын ұсынды. Трансферттерді есепке алмағанда 14,97 трлн теңге түсті, бұл жоспарланғанның 93,2%-ын құрайды, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
Республикалық бюджетке шамамен 9 трлн теңге түсті. Министр табыс жөніндегі жоспарды орындамаудың негізгі факторы салық түсімдерін төмендету болғанын атап өтті. Мәселен, іс жүзінде олардың көлемі 8,1 трлн теңгені құрады, бұл жоспарланғаннан 2,6 трлн теңгеге аз.
Мәди Такиев жоспарлы көрсеткіштердің орындалуына әсер еткен 3 негізгі факторды атап өтті:
Мұнай өндіру көлемінің қысқаруы: 9 айда мұнай өндіру 5,3 млн тоннаға азайып, 90,1 млн тоннаны құрады.
Әлемдік экономиканың баяулауы: фактор сыртқы экономикалық қызметке теріс әсер етті, нәтижесінде импорт 8,3%-ға, оның ішінде ҚХР-дан 6,5%-ға және ЕАЭО елдерінен 4%-ға төмендеді. Негізгі экспорттық металдар бағасының төмендеуі бюджет түсімдеріне де әсер етті.
ҚҚС қайтарудың ұлғаюы: биылғы 9 айда ҚҚС қайтару 946 млрд теңгені құрады, бұл өткен жылдың сәйкес көрсеткішінен 3 есе артық.
Салықтар бойынша орындамау есепті кезеңге жоспар бойынша 148 млрд теңге, іс жүзінде 921 млрд теңгені құраған салықтық емес төлемдердің ұлғаюымен өтеледі. Жоспардың асыра орындалуы мемлекеттік меншіктегі акциялардың мемлекеттік пакеттеріне 684 млрд теңге сомаға дивидендтер түсу есебінен қамтамасыз етілді. Негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер бойынша жоспар бойынша 1,7 млрд теңгеден бюджетке 5,1 млрд теңге түсті. Әкімшілендіруді цифрландыру саласында қабылданып жатқан шаралар тиімділікті арттырудың пәрменді құралдарының бірі болып саналатынын атап өту қажет. Мәселен, биылғы 9 айда салықтық және кедендік әкімшілендіру аясында 794 млрд теңге қосымша түсімдер қамтамасыз етілді, — деп атап өтті министр.
Республикалық бюджетке трансферттер түсімдері, оның ішінде Ұлттық қордан кепілдендірілген 2 трлн теңгені қосқанда 4,5 трлн теңгені құрады.
Мәди Такиев жергілікті бюджет нәтижелеріне ерекше назар аударды. Олардың жеке табыстары 115%-ға орындалды және 5,9 трлн теңгені құрады. 127%-ға өсу жергілікті бюджеттерге сыртқы факторларға тәуелді емес тұрақты салықтарды бекіту есебінен қамтамасыз етілді. Нәтижесінде өңірлердің қаржылық тәуелсіздігін кеңейтеді және оларға өзекті мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.