Саяхат – жаңа елдердің мәдениетімен танысып, естен кетпес ерекше сәттерді бастан кешіруге мүмкіндік береді. Алайда, сапарды дұрыс жоспарламаса, ол қаржылық қиындықтар туғызып, ойдағыдай өтпеуі мүмкін. Сондықтан бюджет пен уақытты тиімді пайдалану үшін сапарды алдын ала жоспарлау өте маңызды. Бүгінгі мақаламызда бюджетке сай саяхаттаудың жолдары жайлы айтатын боламыз.
Сапарды дұрыс жоспарлау арқылы бюджетті тиімді пайдалануға болады. Ол үшін ең алдымен қай елге немесе қалаға баратыныңызды дұрыс таңдап алу керек. Өйткені кейбір елдерде өмір сүру құны төмен, көлік шығындары арзан, ал тамақ пен жатын орын бағалары қолжетімді.
Саяхатқа қолайлы бағыттар:
Сапарға дұрыс бағытты таңдау арқылы саяхатыңызды тиімді әрі қызықты ете аласыз.
Ұшақ билеттерінің бағасы тұрақты емес, бірақ белгілі бір тәсілдерді қолдану арқылы төмен бағада табуға болады. Ең тиімді нұсқалардың бірі – билеттерді ерте брондау. Әдетте, ұшуға 2-3 ай қалғанда билет алу арзанырақ, ал халықаралық рейстер үшін 4-6 ай бұрын іздеген жөн. Сонымен қатар, сапар күнін дұрыс таңдау маңызды. Көбіне сейсенбі, сәрсенбі және бейсенбі күндері билеттер арзан болады.
Арзан билеттерді табу үшін Skyscanner, Aviasales, Google Flights сияқты арнайы сервистерді пайдалану тиімді. Бұл қосымшалар әртүрлі әуе компанияларының бағаларын салыстырып, ең үнемді нұсқаны таңдауға мүмкіндік береді. Кейде транзиттік рейстер тікелей рейстерге қарағанда арзанырақ болуы мүмкін, сондықтан қосымша уақыт ыңғайсыздық тудырмаса, ауысып отыратын рейстерді қарастырған жөн.
Лоукостер әуе компанияларынан билет алу да үнемдеудің бір жолы. Ryanair, Wizz Air, AirAsia сияқты бюджеттік әуе тасымалдаушылары билет бағасын төмен ұсынғанымен, багаж үшін қосымша ақы алатынын ескерген жөн. Егер осындай әуе компанияларымен саяхаттауды жоспарласаңыз, тек қолжүкпен шектелу тиімді. Сонымен қатар, билеттердің бағасы өзгеріп отыратындықтан, арнайы сервистер арқылы баға өзгерісін бақылап, ең қолайлы сәтте сатып алған дұрыс.
Саяхат жоспарлағанда визалық талаптарды білу арқылы уақыт пен ақшаны үнемдеуге болады. Егер виза қажет болса, оның құнын, құжаттарды рәсімдеу уақытын және шарттарын алдын ала есептеу керек. Қосымша шығындардан қашу үшін Қазақстан азаматтарына визасыз немесе жеңілдетілген визамен кіруге болатын елдерді таңдаған дұрыс.
15 күнге дейін визасыз саяхаттауға болатын елдерге Гонконг пен Иран жатады. Бұл елдер қысқа мерзімді сапарлар үшін қолайлы.
30 күнге дейін визасыз баруға болатын елдер қатарында Қытай, Малайзия, Мальдивы, БАӘ, Тунис, Өзбекстан, Оңтүстік Корея, Аргентина, Бразилия, Вьетнам, Филиппин, Эквадор, Доминикан Республикасы, Индонезия, Куба, Катар және Түркия бар. Бұл бағыттар ұзақ демалысты жоспарлау үшін тиімді.
60 күнге дейін визасыз саяхаттауға болатын елдер – Әзербайжан, Грузия, Қырғызстан және Таиланд.
Ал 90 күнге дейін визасыз болуға рұқсат етілген мемлекеттерге Албания, Гаити, Колумбия, Молдова, Моңғолия, Ресей, Тәжікстан және Намибия кіреді.
Егер сізге алдын ала виза алу қолайсыз болса, онлайн виза рәсімдеуге немесе әуежайда алуға болатын елдер бар. Бұл санатқа Шри-Ланка, Үндістан және Вьетнам жатады.
Саяхатқа шығар алдында елдің көші-қон талаптарын тексеріп, қажетті құжаттарды дайындап қойған жөн. Осылайша, күтпеген қиындықтардан сақтанып, сапарыңызды барынша ыңғайлы өткізе аласыз.
Тұрғын үйге жұмсалатын қаражатты үнемдеудің бірнеше жолы бар. Ең қолжетімді нұсқалардың бірі – хостелдер. Мұнда ортақ жатын орындар ұсынылады және тәулігіне 5-15 доллар аралығында тұруға болады. Кейбір елдерде капсулалы қонақ үйлер де тиімді таңдау болып есептеледі, әсіресе Жапония мен Кореяда кеңінен таралған. Сонымен қатар, гестхаустар мен шағын бюджетті қонақ үйлері бар, олардың бағасы тәулігіне 10-20 доллар шамасында болуы мүмкін.
Егер табиғатты жақсы көрсеңіз және шығынды одан әрі азайтқыңыз келсе, тегін немесе арзан кампинг аймақтарын қарастырыңыз. Еуропа, Австралия және АҚШ-қа арнайы тегін лагерьлерге бара аласыз. Ал кейбір елдерде рұқсат етілген жерлерде палатка құрып, ақысыз түндеуге мүмкіндік бар. Бұған қоса, Couchsurfing сияқты платформалар арқылы жергілікті тұрғындардан тегін тұру орындарын табуға болады. Осылайша, саяхат кезінде баспанаға жұмсалатын шығынды едәуір азайтуға болады.
Саяхат кезінде көлік шығындарын азайту үшін қоғамдық көлікті пайдалану ең тиімді шешімдердің бірі. Қала ішінде метро, автобус және трамвай таксиге қарағанда әлдеқайда арзан. Қалалар арасындағы сапарлар үшін BlaBlaCar сияқты сервистер арқылы жолсерік тауып, жол ақысын бөлісуге немесе FlixBus секілді арзан автобустарды пайдалануға болады. Сонымен қатар, велосипедті жалға алу немесе қаланы жаяу аралау – әрі үнемді, әрі пайдалы шешім болмақ.
Егер ұзақ қашықтыққа сапар жоспарласаңыз, пойыз бен автобусты қарастырған жөн. Еуропада пойызбен жүру қымбат болғанымен, Eurail Pass немесе Interrail карталары арқылы едәуір жеңілдік алуға болады. Ал кейбір елдерде түнгі автобустарды пайдалану арқылы бір мезетте жол шығынын және қонақүй шығынын үнемдеуге мүмкіндік бар. Осылайша, көлік шығындарын жоспарлау арқылы саяхатыңызды әлдеқайда арзан етуге болады.
Тамақтану шығындарын үнемдеу үшін кафе мен мейрамханаларда жиі тамақтанудың орнына, жергілікті базарлар мен супермаркеттерден азық-түлік сатып алу тиімді. Бұл әсіресе ұзақ мерзімді саяхаттарда бюджетке едәуір жеңілдік жасайды.
Стрит-фуд, яғни көше тағамдарын жеп, арзан әрі дәмді тамақтануға болады. Әсіресе, Азия елдерінде мұндай асханалар кең таралған және сапалы тамақ ұсынады. Сондай-ақ туристерге арналған қымбат мейрамханалардың орнына, жергілікті тұрғындар тамақтанатын шағын кафелерді іздеу де үнемдеудің жақсы жолы. Осылайша, саяхат кезінде тамаққа кететін шығынды едәуір азайтуға болады.
Саяхат кезінде судың ақысын үнемдеудің ең қарапайым жолы – өзіңізбен бірге қайта пайдалануға болатын су құтысын алып жүру. Көптеген әуежайлар мен қоғамдық орындарда ақысыз су толтыру бекеттері бар, бұл бөтелкедегі су сатып алуға кететін шығынды азайтады.
Егер сапар барысында кран суын ішу қауіпсіз болмаса, фильтрлі бөтелкелерді қолдану жақсы шешім. Мұндай бөтелкелер суды тазалап, оны ішуге жарамды етеді, әсіресе Азия, Африка немесе Оңтүстік Американың кейбір аймақтарында бұл өте маңызды. Осылайша, судың ақысын үнемдеп қана қоймай, пластик қалдықтарын да азайтуға болады.
Саяхат кезінде көрікті жерлер мен ойын-сауыққа көп ақша жұмсамай-ақ, әсерлі демалыс ұйымдастыруға болады. Көптеген музейлер мен галереяларда белгілі бір күндері кіру тегін немесе студенттерге, зейнеткерлерге, жергілікті тұрғындарға жеңілдіктер қарастырылған. Сондай-ақ, City Pass немесе Museum Pass сияқты қала карталарын сатып алу арқылы негізгі көрнекі орындарға 50%-ға дейін жеңілдік алуға болады.
Еуропадағы Free Walking Tour бағдарламалары да бюджетті үнемдеуге көмектеседі. Бұл тегін экскурсиялар қаланың тарихымен және мәдениетімен танысуға мүмкіндік береді, тек гидке шағын сыйақы қалдыруға болады.
Егер бюджетіңіз шектеулі болса, табиғат аясында серуендеу, тауға шығу немесе жағажайда демалу арқылы тегін әрі пайдалы демала аласыз. Сонымен қатар, жергілікті фестивальдер мен мәдени шараларға қатысу немесе қоғамдық концерттерді тамашалау арқылы жаңа әсер алуға болады. Осылайша, артық шығынсыз саяхатыңызды қызықты етесіз.
Саяхат кезінде қаржыңызды тиімді басқару үшін қымбат комиссиялардан аулақ болу маңызды. Kaspi, Revolut, Wise сияқты халықаралық карталарды қолдану арқылы шетелде комиссиясыз төлем жасауға және тиімді валюта айырбасын пайдалануға болады.
Қолма-қол ақша алу қажет болса, кездейсоқ банкоматтарды емес, комиссиясы төмен немесе мүлдем жоқ банкоматтарды таңдаған дұрыс. Кейбір банктер өз клиенттеріне шетелде тегін ақша шешу мүмкіндігін ұсынады, сондықтан сапар алдында банк шарттарын тексеріп алу қажет.
Валютаны айырбастау кезінде туристік аймақтардағы айырбастау орындары көбінесе тиімсіз курс ұсынады. Ең жақсы нұсқа – ресми банктерден немесе комиссиясы төмен арнайы айырбастау пункттерінен ақша алмастыру. Осылайша, қажетсіз шығындардан сақтанып, бюджетіңізді тиімді басқара аласыз.
Артық шығындарды болдырмас үшін ұсақ-түйекке көп ақша жұмсамауды үйрену маңызды. Сувенирлерге келгенде, қымбат туристік дүкендерден емес, жергілікті базарлардан немесе қолөнершілерден сатып алу тиімді. Ең бастысы, қажетсіз заттарды алмауға тырысыңыз – кейде есте қалған естеліктер материалдық дүниелерден әлдеқайда құнды.
Туристерге арналған қызметтер жиі қымбат болады. Қоғамдық көлікпен жүру, жергілікті тұрғындар ұсынатын тамақтану орындарын таңдау немесе өз бетіңізше саяхаттау арқылы шығынды азайтуға мүмкіндік бар.
Саяхат барысында серіктестер тауып, шығындарды бөлісу де үнемдеудің тиімді жолы. Бірге көлік жалдау, қонақ үй немесе азық-түлік шығындарын бөлу – бюджетті жеңілдетіп, жаңа достар табуға мүмкіндік береді. Осылайша, сапарыңыз қызықты әрі қолжетімді болмақ.
Саяхаттау кезінде ең бастысы сапарыңызды алдын ала жоспарлап, бюджеттік нұсқаларды қарастырып, мүмкіндіктерді тиімді пайдаланғаныңыз жөн. Осылайша, артық шығынсыз жаңа жерлерді көріп, ерекше әсер алуға болады.
Сапардан барынша ләззат алып, әр сәтін бағалай біліңіз. Жоғарыда аталған кеңестерді ескере отырып, кез келген саяхатты қолжетімді әрі ұмытылмастай етіп өткізіңіз!