Ғалымдардың зерттеулері дұрыс тамақтанудың адамның ойлау қабілеті мен көңіл-күйіне айтарлықтай әсер ететінін көрсетті. Бұл кез келген жаста маңызды, алайда әсіресе бала кезден дұрыс тамақтанудың маңызы зор.
Австралия, Нидерланд, Франция және АҚШ зерттеушілерінің Nature ғылыми журналында жарияланған еңбектеріне сүйенсек, тамақтану адамның ми қызметіне өмір бойы ықпал етеді.
Болашақ ананың тағам рационы жатырдағы сәбидің миының қалыптасуына тікелей әсер етеді. Егер жүктілік кезінде ананың ағзасына қажетті қоректік заттар жеткіліксіз болса, баланың ойлау қабілетінде ұзақ мерзімді ақаулар пайда болуы мүмкін. Сондықтан жүкті әйелдер омега-3 май қышқылдарына бай тағамдарды жеуі керек. Бұл қышқылдар баланың жүйке жүйесінің дұрыс дамуына көмектеседі.
Бала үш жасқа толғанша миында белсенді түрде нейрондық байланыстар түзіліп, ойлау және үйрену қабілеттері қалыптасады. Бұл кезеңде дұрыс тамақтану аса маңызды. Ғалымдар нәресте кезінде артық тамақтанудың да зиянды екенін анықтады. Ол болашақта ми қызметінің бұзылуына әкелуі мүмкін.
Жасөспірімдік шақ – мидың белсенді дамитын тағы бір кезеңі. Бұл уақытта есте сақтау және оқу қабілеті қарқынды жетіледі. Сондықтан жасөспірімдер теңіз өнімдерін, майлы балық түрлерін, жаңғақтар (әсіресе жаңғақ), зығыр дәні мен майын, сондай-ақ жасыл көкөністерді тұтынғаны жөн.
Ғалымдар ересек адамның майлы тағамдарды бар болғаны бірнеше күн тұтынуы жадқа жауап беретін ми бөлігінің (гиппокамп) қызметін әлсірететінін дәлелдеді. Әсіресе, стресс кезінде бұл әсер күшейе түседі.
Бес күн бойы майлы тағамдармен тамақтанған адамдардың зейіні төмендеп, ақпаратты есте сақтау және қайта жаңғырту қабілеті баяулайтыны анықталған.
Керісінше, антиоксиданттар ми қызметін жақсартуға көмектеседі. Жидектер сияқты полифенолға бай тағамдар есте сақтау қабілетінің нашарлауын бәсеңдетіп қана қоймай, оны қалпына келтіруге де ықпал етеді.
60-75 жас аралығындағы адамдарды зерттеу барысында, күн сайын көкжидек ұнтағын тұтынған қатысушылардың 90 күннен кейін ақпаратты жақсы есте сақтап, тапсырмалар арасында тез ауысқаны байқалды.
Ғалымдар қоректік заттардың теңгерімін сақтаудың маңызды екенін айтады. Адам ағзасы үшін омега-6 мен омега-3 май қышқылдарының оңтайлы арақатынасы – 1:1. Алайда қазіргі тағам рационында бұл көрсеткіш 20:1-ге дейін жетіп, мидың жұмысына кері әсер етеді.
Бұл теңгерімсіздік өсімдік майларының (күнбағыс, жүгері, соя майлары) шамадан тыс қолданылуымен байланысты. Сондай-ақ, заманауи мал шаруашылығында жануарлар табиғи шөппен емес, жүгері мен соямен қоректенеді. Осы себепті ет пен сүт өнімдеріндегі омега-6 мөлшері артып кеткен.
Мамандар дұрыс тепе-теңдікті сақтау үшін күнбағыс және жүгері майының орнына зәйтүн мен зығыр майын пайдалануды, жартылай фабрикаттардан бас тартуды және табиғи шөппен қоректенген жануарлардың етін тұтынуды ұсынады.
Адамның миы – күрделі әрі сезімтал орган. Оның жұмысы біздің тамақтану дағдымызға тікелей байланысты. Кейбір тағамдар мидың когнитивтік қызметін (ойлау, шоғырлану қабілетін) жақсартып, оны қартаю мен аурулардан қорғайды. Төменде осындай ең пайдалы бес тағамның сипаттамасы және олардың миға әсері толық түсіндірілген.
Қызғылт және күміс сүйрік, скумбрия, сардина, майшабақ, форель, анчоус, тунец.
Көкжидек, бүлдірген, құлпынай, қарақат, таңқурай, мүкжидек, итбүлдірген.
Шпинат, руккола, жапырақты қырыққабат, мангольд, ромэн салаты, қымыздық, брокколи.
Бұл тағамдардың пайдасы бір рет қана тұтынғанда емес, күнделікті рационға тұрақты енгізілгенде байқалады. Ең жақсы нәтижеге жету үшін пайдалы тамақтануды дене белсенділігімен және сапалы ұйқымен үйлестіру қажет.