29 Қыркүйек 2014, 05:47
Леонардо Ди Каприоның БҰҰ-ның қоршаған орта өзгеруіне арналған саммитінде сөйлеген сөзінің қазақша нұсқасы.
Рахмет, жоғары мәртебелі Бас хатшы, ханымдар мен мырзалар және қадірлі қонақтар. Мен үшін бүгін осында болу мәртебе. Мен сіздердің алдарыңызда сарапшы ретінде емес, азамат ретінде, сенбі күні Нью-Йорк көшелерінде жүріп өткен 400,000-ның бірі ретінде және қоршаған орта дағдарысының шешілуін қалайтын миллиардтаған адамдардың бірі ретінде тұрмын.
Мен өмір бойы әртіс болып түрлі рөлдерде ойнап өттім. Мен ойнаған рөлдер көбіне ойлап табылғандай, ал мен шешетін мәселелер шынайы өмірге жанаспайтындай еді.
Адамзат қоршаған ортаның өзгеруіне дәл осылай, тек кинода кездесетін мәселе секілді қарайды: олар үшін бұл өтірік сияқты, мұның адамдарға қатысы жоқ сияқты. Қоршаған орта тіпті өзгеріп жатпағандай.
Бірақ, шын мәнісінде біз бәрін білеміз. Апта сайын жаңа және қайтарылмас оқиғаларды көреміз, олар қоршаған ортаның осында, дәл қазір өзгеріп жатқандығының дәлелі. Біз құрғақшылықтың артып жатқандығы, мұхит түбінен метанның сыртқа шығуы себебінен су айдының жылынуы мен қышқылдануы туралы білеміз. Ауа-райының күрт өзгерістері, температура артуы, және Батыс Антарктика мен Гренландия мұз жамылғылары жылдам еріп жатуы секілді оқиғаларды бақылаудамыз. Бұл үрдістерді ғалымдар жылдар бойы болжап келді.
Ешбірі жай сөз немесе аласұру емес. Бұл факт. Ғалымдар қауымдастығы мұны біледі, өнеркәсіп пен үкіметтер де біледі, Америка Құрама штаттары әскерилері де мұны біледі. Тынық мұхитындағы АҚШ теңіз күштері басшысы, адмирал Самюэль Локлеар айтқандай: «қоршаған ортаның өзгерісі біздің ең үлкен қаупіміз».
Құрметі достар, әлемдегі ең үлкен саналатын бұл ұйым өте күрделі мәселенің алдында тұр. Сіздер не тарихты жасайсыздар..., не тарих сіздерді жаман атты етеді.
Түсінікті болу үшін айтайын, бұл қарапайым адамдардың жарықты үнемдеуі немесе гибридті көліктерді сатып алуы жайлы мәселе емес. Қазіргі таңда апат адамдардың жеке таңдау жасауына байланысты болмай қалды. Қазір бұл әлем бойынша біздің өнеркәсіп пен үкіметтеріміздің істеп отырған, кең көлемді әрекеттері туралы.
Мен ғалым емеспін және болуым шарт емес. Себебі әлем ғалымдары бұл мәселе жайлы айтып та жатыр, болжамдарын да беріп отыр. Егер де біз бірге әрекет етпесек, біз шынымен де жойылып кетеміз.
Бұл біздің әрекет ететін сәтіміз.
Біз көмірқышқыл газын шығаруға салықтар салып, ал көмір, газ және мұнай компанияларына берілетін субсидияларды алып тастауымыз керек. Еркін нарық аясында қоршаған ортаны ластаушыларға берілген жеңілдіктерді алып тастауымыз қажет. Олар біздер беріп отырған салықтарға емес, біздің бақылауға лайық. Экожүйенің құлдырауы экономиканың құлдырауына алып келеді.
Мұндағы жақсы жаңалық, қалпына келетін энергияның тек қолжетімді болып қана қоймай, экономикалық тұрғыда тиімді болуында жатыр. Жаңа зерттеулер бойынша, 2050 жылға дейін таза, қалпына келетін энергия көздері қазіргі технологияларды пайдалана отырып, әлемнің энергияға қажеттілігін 100%-ға қамтамасыз ете алады. Ол миллиондаған жұмыс орындарының ашылуына жол ашар еді.
Бұл кішкентай қауымдастықтың пікірталасы емес, адамзаттың ортақ мәселесі. Таза ауа мен су, өмір сүруге ыңғайлы климат адамның ажырамас құқықтары. Бұл дағдарысты шешу саясаттың мәселесі емес. Бұл біздің моралдық жауапкершілігіміз.
Бізде тек бір ғаламшар бар. Адамзат жауапты болу керек. Ортақ үйімізді мағынасыз жоюдамыз. Осы ғаламшардағы болашағымызды қорғау өзіміздің биологиялық түр ретіндегі санамыздың эволюциясына байланысты.
Қазір бұл өте өзекті.
Құрметті делегаттар, әлем басшылары, мен өмір бойы әртіс болдым, сіздер болмадыңыздар. Осы сенбіде бүкіл әлем бойынша адамдар өз дауыстарын естілетіндей етті, берілген импульс алда тоқтамайды.
Енді сіздердің қадамдарыңыз, біздің осы ғаламшардағы өмір сүруімізге тасталған ұлы қауіпке жауап беретін уақыт...қазір.
Сіздерді батылдықпен, әділдікпен шешуге шақырамын. Рахмет.
Ағылшын тіліндегі түпнұсқасы
Thank you, Mr Secretary General, your excellencies, ladies and gentleman, and distinguished guests. I’m honored to be here today, I stand before you not as an expert but as a concerned citizen, one of the 400,000 people who marched in the streets of New York on Sunday, and the billions of others around the world who want to solve our climate crisis.
As an actor I pretend for a living. I play fictitious characters often solving fictitious problems.
I believe humankind has looked at climate change in that same way: as if it were a fiction, happening to someone else’s planet, as if pretending that climate change wasn’t real would somehow make it go away.
But I think we know better than that. Every week, we’re seeing new and undeniable climate events, evidence that accelerated climate change is here now. We know that droughts are intensifying, our oceans are warming and acidifying, with methane plumes rising up from beneath the ocean floor. We are seeing extreme weather events, increased temperatures, and the West Antarctic and Greenland ice-sheets melting at unprecedented rates, decades ahead of scientific projections.
None of this is rhetoric, and none of it is hysteria. It is fact. The scientific community knows it, Industry and governments know it, even the United States military knows it. The chief of the US navy’s Pacific command, admiral Samuel Locklear, recently said that climate change is our single greatest security threat.
My Friends, this body – perhaps more than any other gathering in human history – now faces that difficult task. You can make history ... or be vilified by it.
To be clear, this is not about just telling people to change their light bulbs or to buy a hybrid car. This disaster has grown BEYOND the choices that individuals make. This is now about our industries, and governments around the world taking decisive, large-scale action.
I am not a scientist, but I don’t need to be. Because the world’s scientific community has spoken, and they have given us our prognosis, if we do not act together, we will surely perish.
Now is our moment for action.
We need to put a pricetag on carbon emissions, and eliminate government subsidies for coal, gas, and oil companies. We need to end the free ride that industrial polluters have been given in the name of a free-market economy, they don’t deserve our tax dollars, they deserve our scrutiny. For the economy itself will die if our ecosystems collapse.
The good news is that renewable energy is not only achievable but good economic policy. New research shows that by 2050 clean, renewable energy could supply 100% of the world’s energy needs using existing technologies, and it would create millions of jobs.
This is not a partisan debate; it is a human one. Clean air and water, and a livable climate are inalienable human rights. And solving this crisis is not a question of politics. It is our moral obligation – if, admittedly, a daunting one.
We only get one planet. Humankind must become accountable on a massive scale for the wanton destruction of our collective home. Protecting our future on this planet depends on the conscious evolution of our species.
This is the most urgent of times, and the most urgent of messages.
Honoured delegates, leaders of the world, I pretend for a living. But you do not. The people made their voices heard on Sunday around the world and the momentum will not stop. And now it’s YOUR turn, the time to answer the greatest challenge of our existence on this planet ... is now.
I beg you to face it with courage. And honesty. Thank you.