Мансабын сәтті бастағандардың бірі – «Болашақ» халықаралық бағдарламасының түлегі, халықаралық құқық және саяси талдау саласының маманы, әділет органдарының үздігі Динара Серікова. Ол осы күні халықаралық қатынастар мен құқық саласындағы білімін жаһандық деңгейде қолданып жүр. Серікованың алған білімі мен тәжірибесі оны саясат аренасында танымал сарапшыға айналдырды. El.kz тілшісі қазақ қызын әңгімеге тартып, сұхбаттасқан болатын.
El.kz: «Болашақ» бағдарламасы арқылы оқу түскен екенсіз...
Динара Серікова: «Болашақ» бағдарламасы мен үшін әлемдік деңгейдегі білім алу және халықаралық мемлекеттік саясат пен басқару саласындағы дағдыларымды дамытуға мүмкіндік берді. Бұл стипендия – мен үшін үлкен құрмет, өйткені оны алу үшін өте бәсекеге қабілетті іріктеуден өту қажет. Мен шетелге тәжірибелі маман ретінде барып, өз білімімді кеңейтіп, халықаралық аренада тәжірибе жинақтауды мақсат тұттым. Мен оқыған бағдарлама Оңтүстік Калифорния университетіндегі халықаралық мемлекеттік саясат пен басқару бағдарламасы теория мен практиканы үйлестіріп, менің аналитикалық және басқарушылық дағдыларымды жақсартуға мүмкіндік берді, сондай-ақ жаһандық саяси мәселелерге тереңірек үңілуге жағдай жасады.
El.kz: Шетелде оқу тәжірибеңіз қалай өтті? Сіз үшін ең маңызды сәттер қандай болды?
Динара Серікова: Динара Серікова: Оңтүстік Калифорния университетіндегі IPPAM бағдарламасы мен үшін өте мазмұнды әрі пайдалы болды. Бұл бағдарлама халықаралық саясат пен басқару саласында терең білім алу мүмкіндігін ғана емес, сонымен қатар ғылыми зерттеулер мен әртүрлі елдерден келген әріптестермен өзара әрекеттесу арқылы әлемдік мәселелерге деген көзқарасымды кеңейтуге жол ашты. Бұл тәжірибе менің жеке және кәсіби дамуым үшін маңызды әрі құнды болды. Оқу барысында мен 40 студенттің ішінен іріктеліп, жалғыз қазақ ретінде IPPAM бағдарламасының сенаторы болып тағайындалдым. Бұл тәжірибе менің жеке және кәсіби дамуыма үлкен әсер етіп, жаңа дағдыларды меңгеруге және алдыңғы қатарлы мүмкіндіктерге қадам басуға жол ашты.
El.kz: Бұл бағдарлама кәсіби дағдыларыңызды дамытуға қалай көмектесті?
Динара Серікова: «Болашақ» бағдарламасы менің кәсіби дамуымда маңызды рөл атқарды. Бұл бағдарлама мені әлемнің ең үздік университеттерінің бірінде білім алуға мүмкіндік берді және халықаралық қатынастар, саяси талдау, басқару саласындағы білімімді тереңдетуге көмектесті. Оқу барысында мен саясатты талдау, бағдарламалар мен жобаларды әзірлеу және бағалау әдістерін үйрендім.
El.kz: «Болашақ» бағдарламасынан бұрын Қазақстанның мемлекеттік құрылымдарында жұмыс істедіңіз. Осы тәжірибеңіз шетелде оқу және практика барысында қалай көмектесті?
Динара Серікова: Қазақстанның Әділет министрлігінде, Инвестициялар және даму министрлігінде және басқа да мемлекеттік органдарда жұмыс істеген тәжірибем шетелде оқу барысында өте пайдалы болды, өйткені мен оларды нақты жобаларда қолдана алдым. Бұл тәжірибе университеттегі оқуыма және ғылыми жұмыстарыма тамаша негіз болды.
El.kz: Оқу барысында қандай қиындықтар кездесті және оларды қалай еңсердіңіз?
Динара Серікова: Өзімнің бұрынғы жұмыс тәжірибемде үлкен көлемдегі аналитикалық ақпаратты өңдеу және зерттеулер жүргізу менің шетелде оқу барысында жаңа жағдайларға жылдам бейімделуіме көмектесті. Уақытты тиімді басқару және стресстік жағдайларда жұмыс істеу менің кәсіби дағдыларымды едәуір дамытуға мүмкіндік берді. Бұл менің әртүрлі жағдайларда дұрыс шешімдер қабылдап, мансабымда табысқа жетуіме ықпал етті.
El.kz: Сіздің халықаралық құқық пен саяси талдау саласында жұмыс істеп жүргеніңізге қанша жыл болды? Бұл салаға қалай келдіңіз?
Динара Серікова: Мен халықаралық құқық және саяси талдау саласында 10 жылдан астам уақыт жұмыс істеп келемін. Бұл салаға қызығушылығым жоғары оқу орнында, саясат пен құқық мәселелеріне терең үңіле бастаған кезде пайда болды. Кейіннен «Болашақ» бағдарламасы арқылы Оңтүстік Калифорния университетінде халықаралық мемлекеттік саясат пен басқару саласын тереңінен зерттеу мүмкіндігіне ие болдым. Сол кезден бастап мен үшін бұл сала тек кәсіби бағыт қана емес, әлемдегі саяси жүйелер мен халықаралық құқықтың түйткілді мәселелерін шешуге арналған маңызды миссияға айналды.
El.kz: Бағдарлама барысында қандай жоба немесе зерттеу сіз үшін ең маңызды болды?
Динара Серікова: Мен үшін ең маңызды жобалардың бірі халықаралық саясат саласындағы зерттеулер болды. Сонымен қатар, мен халықаралық ұйымдармен жұмыс істедім, бұл менің білімдерімді нақты жағдайда қолдануға мүмкіндік берді.
El.kz: Халықаралық мемлекеттік саясат пен басқару саласындағы өзіңіздің ерекшелігіңізді қалай бағалайсыз?
Динара Серікова: Менің ерекшелігім — бұл мемлекеттік және халықаралық құрылымдарда жұмыс істеген тәжірибем және халықаралық саясат пен аналитика саласындағы терең білімім. Халықаралық саясат және басқарма бағдарламасы менің маңызды дағдыларымды дамытуға мүмкіндік берді, оның ішінде саяси талдау, бағдарламаларды бағалау және басқару. Бұл мені жаһандық мәселелерді шешуде жаңашыл шешімдер ұсынуға қабілетті маманға айналдырды. Менің тәжірибем мен білімім халықаралық аренада күрделі мәселелерді шешуге жаңа тәсілдер табуға көмектеседі.
El.kz: «Болашақ» бағдарламасына қатысуды жоспарлап отырғандарға қандай кеңес берер едіңіз?
Динара Серікова: Негізгі кеңес — ауыр сынақтар мен қиындықтарға дайын болу. Бағдарлама үлкен жауапкершілікті және стресстік жағдайда жұмыс істеуді талап етеді. Бірақ бұл әлемдік деңгейдегі білім алу және халықаралық аренада сұранысқа ие дағдыларды дамыту үшін бірегей мүмкіндік. Бағдарламаға қатысу — бұл тек білімді жақсартуға ғана емес, өз еліңнің және бүкіл әлемнің дамуына елеулі үлес қосуға мүмкіндік.
El.kz: Саяси талдаушы ретінде әлемдегі қазіргі басты саяси дағдарыстар мен қауіптерге қандай баға бересіз?
Динара Серікова: Әлемде саяси дағдарыстар мен қауіптер саны артып келеді. Біріншіден, геосаяси шиеленістер, әсіресе әлемнің түрлі аймақтарындағы тұрақсыздық басты назарда тұр. Сонымен қатар, климаттық өзгерістер мен табиғи ресурстардың тапшылығы жаңа қауіптерді туғызып, жаһандық деңгейде саяси және экономикалық тұрақсыздыққа әкелуі мүмкін. Киберқауіптер мен халықаралық терроризм де қазіргі заманның басты қауіптері қатарында. Бұл қауіптерге қарсы тұру үшін мемлекетаралық ынтымақтастық пен халықаралық құқықты нығайту қажет.
El.kz: Құқықтық нормалар мен халықаралық саясат арасында қандай байланыс бар?
сурет: Динара Серікованың жеке мұрағатынан
Динара Серікова: Құқықтық нормалар мен халықаралық саясат арасындағы байланыс өте тығыз. Халықаралық құқық мемлекеттер арасындағы қарым-қатынастарды реттейтін негіз болып табылады және саясат сол құқықтық негіздерден туындайды. Алайда, кейбір жағдайларда саясат халықаралық құқықтың қағидаларын айналып өтуі мүмкін, бұл көбінесе күшті саяси мүдделер мен ұлттық саясатқа байланысты. Десе де, халықаралық құқықтың ықпалы мен саяси ерік-жігердің бірігуі әлемдік мәселелерді шешуде маңызды рөл атқарады.
El.kz: Жаһандық қауіптер мен саяси тұрақсыздық жағдайында халықаралық құқықтың рөлі қандай?
Динара Серікова: Глобалды қауіптер мен саяси тұрақсыздық жағдайында халықаралық құқық бейбітшілікті сақтау мен қауіпсіздікті қамтамасыз етудің маңызды құралы болып табылады. Бұл құқық дауларды бейбіт жолмен шешуге мүмкіндік береді, сондай-ақ мемлекеттер арасында сенім мен ынтымақтастықты арттырады. Десе де, құқықтық нормалардың тиімділігі көбінесе мемлекеттердің саяси ерік-жігеріне байланысты. Осы себепті, халықаралық құқықты нығайту үшін мемлекеттер арасында сенімді диалог пен тұрақты халықаралық бақылау жүйелері маңызды.
El.kz: Халықаралық құқықтың соның ішінде қазіргі замандағы басты сын-қатерлері қандай? Бұл қауіптерге қарсы тұру үшін қандай шаралар қабылдау керек?
Динара Серікова: Бүгінгі таңда басты сын-қатерлеріне климаттың өзгеруі, табиғи ресурстардың тапшылығы, сандық және киберқауіптер кіреді. Сонымен қатар, халықаралық терроризм, миграция және саяси тұрақсыздық мәселелері де ерекше маңызға ие. Бұл қауіптерге қарсы тұру үшін халықаралық ынтымақтастықты нығайту және жаңа заңнамалық шаралар қабылдау қажет. Сонымен қатар, білім беру мен технологиялық даму саласында да белсенді жұмыстар атқарылуы тиіс.
Халықаралық құқықтың басты сын-қатерлері оның орындалмауы мен кейбір мемлекеттердің ұлттық мүдделерін қорғау үшін халықаралық нормаларды бұзуы болып табылады. Мұндай жағдайлардың алдын алу үшін халықаралық құқықты қайта қарап, жаңа стандарттар мен бақылау механизмдерін енгізу қажет. Сондай-ақ, мемлекеттер арасында сенімді қарым-қатынас пен ашық диалог орнату өте маңызды.
El.kz: Құқықтық жүйе мен саясат арасындағы келіспеушіліктер, әсіресе халықаралық дағдарыстар кезінде, шешілу үшін қандай әдістер тиімді болар еді?
Динара Серікова: Құқықтық жүйе мен саясат арасындағы келіспеушіліктерді шешу үшін көпжақты келіссөздер мен дипломатиялық әдістер тиімді. Халықаралық ұйымдардың рөлі маңызды, себебі олар бейтарап тарап ретінде мемлекеттер арасындағы дауларды шешуге көмектеседі. Сонымен қатар, халықаралық құқықтың сақталуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттердің саяси ерік-жігері мен заңды бақылау жүйелерінің бірігуі қажет.
El.kz: Қазіргі таңда әлемдегі ең маңызды халықаралық келісімдер мен конвенциялар қандай? Сіз олардың орындалуы мен ықпалын қалай бағалайсыз?
Динара Серікова: Қазіргі таңда климаттың өзгеруі, ядролық қаруды таратпау және халықаралық терроризммен күрес сияқты келісімдер аса маңызды. Сонымен қатар, халықаралық адам құқықтары мен гендерлік теңдік жөніндегі конвенциялар әлемдік саясатта маңызды рөл атқарады. Бұл келісімдердің орындалуы әдетте күрделі, бірақ олар әлемдік бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін өте маңызды.
El.kz: Сіздің ойыңызша, халықаралық құқықтың бұзылуы мен саяси шиеленістердің алдын алу үшін қандай шаралар қолданылуы керек?
Динара Серікова: Халықаралық құқықтың бұзылуы мен саяси шиеленістердің алдын алу үшін, ең алдымен, мемлекеттер арасында сенімді қарым-қатынас орнату қажет. Сонымен қатар, халықаралық құқықты сақтау мен бақылауды қамтамасыз ету үшін тиімді жүйелер мен ұйымдар құру маңызды. Мемлекеттер арасындағы ашық диалог пен ынтымақтастықты күшейту және халықаралық білім беру саласындағы жұмыстарды арттыру қажет.
El.kz: Саясат пен халықаралық құқықты үйлестіру тұрғысынан сіз өз тәжірибеңізде қандай қиындықтарға тап болдыңыз? Оларды қалай шештіңіз?
Динара Серікова: Саясат пен халықаралық құқықты үйлестіру тұрғысынан ең үлкен қиындықтар көбінесе саяси шешімдердің құқықтық нормалармен сәйкес келмеуінде туындайды. Мұндай жағдайда дипломатиялық әдістер мен көпжақты келіссөздер көмектеседі. Сонымен қатар, халықаралық құқықты сақтауды қамтамасыз ету үшін заңды негіздер мен саяси ерік-жігердің бірігуі маңызды.
El.kz: Болашаққа қандай жоспарларыңыз бар?
Динара Серікова: Мен халықаралық қатынастар саласында саяси аналитика және басқару бағытында өз мансабымды жалғастыруды жоспарлап отырмын. Сондай-ақ халықаралық ұйымдарда немесе құқық қорғау институттарында жұмыс істеп, жаһандық мәселелерді шешуге арналған стратегияларды әзірлеуді мақсат тұтамын.
El.kz: Тұщымды жауап бергеніңізге көп рақмет!