26 Қараша 2014, 09:02
Kazak toprakları bugün uyum ve birlik, dayanışma ve anlaşma içinde yaşayan birçok milletler için Vatan ve kendi altın beşik olmuştur. Cumhurbaşkanımız Nursultan Abişeviç Nazarbayev halka muracaatında söylediği gibi “çarlığın, devrim sarsıntılarının ve erktekelciliğin tüm meşakkat ve sıkıntılarına rağmen Kazaklar ve ülkemizin erazisi boyunca yaşayan diğer halkların temsilcileri kendi kültürel özgünlüğünü koruyabilmişler”. Böyle milletlerden biri de Gürcüler’dir. Gürcü kültür merkezleri ülkemizde 2007 yılından başlayarak faaliyet göstermeğe başlamışlar. Merkezde geçmiş tarih ve edebiyat hakkında, Gürcü halkının bugüne kadar yetişmiş gelenekleri, görenekleri ve kültürü hakkında bilgi edinebilirsiniz. Bunlardan biri de bizim başlıca özelliğimiz haline gelmiş Gürcü milli yemekleridir. Sonuçta, herhangi bir ülkeye sefer etdiğinizde onun mutfağının nasıl olduğu hakkında soru doğur. Öylese, Gürcü mutfağı ile tanışalım.
Aşçılık sanatında Gürcü mutfağı özel bir yere sahiptir. Yemeklerin ayırt edici özelliği herhangi bir diğer mutfakta rastlanmayan benzersiz tadı olmasıdır. Ana yemekler olarak koyun etinden hazırlanan Mujuji, Çanakhi, sığır etinden hazırlanan Kharço ve ev tavuğu etinden, ya da hindi etinden hazırlanan Çakhokhbili gibi yemeklerin adını söyleyebileriz. Sebze yemeklerinin çoğu fasulya. patlıcan, karnıbahar, pancar, domates mahsullerinden hazırlanır.
Soğuk ve sıcak yemekler
Gürcü mutfağında soğuk yemekler grubunu defne yaprağından hazırlanan Lobio, pancar ve ıspanak yapraklarından, genç ısırgan yapraklarından hazırlanan İkhali oluşturur. Patlıcanlar ceviz ve sarımsakla hazırlanır. Soğuk yemeklerde ancak bir nev mantar kullanır – Khis soko. Sıcak yemeklerten en ünlüsü ise Kuçmaşi’tir. Yanı sıra patlıcan ve pancardan başka farklı sıcak yemekler de hazırlanır. Ayrıca günlük Gürcü masasında yeşil biber, yeşil domates, lahana, Suluguni peyniri ve kişniş, fesleğen ve tarhun gibi göverti nevleri görebilirsiniz.
Çorbalar
Gürcü mutfağının en ünlü çorbalarından Kharço, Çiğirtma, Khaşi ve matsoniden hazırlanan çorbaları söyleyebileriz. Khaşi çorbası çok yağlı ve katıdır. Et suyu sığır etinden hazırlanır. Hazır çorba ezilmiş sarımsak ve kurutulmuş lavaş ekmek ile servis edilir.
Soslar
Gürcü mutfağında pek çok keskin ve acı soslar vardır. Örneğin, acı biberden hazırlanan çeşitli acıka nevleri, kuru erikten hazırlanan farklı Tkemali, domatesten şirin biber ve baharatlar ilave edilmekle hazırlanan Satsebeli sosu.
Tatil sosuna Baji denilir. Sos yunan cevizi, sarımsak ve şarap sirkesi karışımından hazırlanır. Hazır sos kyoun etinden, sığır etinden ve balık etinden hazırlanmış yemeklerle servis edilir. Kindz-dzmari sosu ise misafirlere özel olarak haşlanmış beyaz balıkla servis edilir. Sosun adı “kindz” – kişniş ve “dzmari” – sirke anlamındadır. Bu sosun hazırlanması için kişnişi doğramak, zevkinize göre tuz eklemek ve üstüne şarap sirkesi dökmek gerekir.
Et yemekleri
Üstüne kara öğütülmüş biber dökülen Khinkali (büyük boyutlu ve çok tatlı mantı) özel bir yemek olarak kabul edilir. Khinkali elle yenilir. Genellille Khinkali masaya temel ve ana yemek gibi servis edilir. Bu şenliğe halk içinde “Khinklaoba” – “Khinkal şenliği” denilir.
Şenlik yemekleri arasında en ünlüsü – üstüne ezilmiş yunan cevizi ve baharatlar dökülmüş ve soğuk yahni eklenmiş hindi veya tavuk etinden hazırlanan Satsivi’tir. Ayrıca fırnıda kızartılmış domuz etinden Goçi yemeği hazırlanır.
Günlük yemeklerin en ünlülüeri arasında ise potates eklenmekle kızartılmış etten hazırlanan Ocahuri yemeğini ve çeşitli baharatlar ve gövertiler eklenmekle taze etten hazırlanan Çakapuli yemeğini söğleğebiliriz.
Hamur yemekleri
Gürcüler Buhari adlandırılan günlük ekmek olarak tandır fırnısında özel serami tavada tuz eklenmeden hazırlanan Mçadi mısır ekmeği ve lavaş kullanıyor. Bazen ekmek yerine Gomi adlandırılan tuzsuz mısır püresi yenir.
Yanı sıra, peynirli Haçapuri, Açma, etli Kibdari gibi tandır ekmekleri hazırlanır.
Eğer tatlı tandır ekmeğinin en ünlü nevlerinden biri Kada adlanırsa da, Gürcüstan’dakı ve Kazakistan topraklarındakı Gürcüler arasında tatlı tandır ekmeklerinin tüm nevleri “Namtshvari” adlanır.
Tatlı
Tatlılara kovrulmuş cevizlerden ve kalınlaştırılmış baldan hazırlanan Kozinaki şekerlemeleri, pişirilmiş üzüm suyu ve cevizlerden hazırlanan ve görünüşce muma benzeyen Çurçhela tatlıları, kovrulmuş undan, şeker eklenmesi ile tereyağından hazırlanan Kada burgerleri, soğuk halda içilmeli olan üzüm suyundan hazırlanan Pelamuşi kalın jelatini ve birçok başkaları aittir.
İçecekler
Gürcü halkının kullantığı içecekler üzerinde durursak, bunlardan en başlıcası şaraptır. Böyle ki, Gürcüstan’dakı ve Kazakistan’dakı Gürcüler arasında şarap ön yer tutmaktadır. Bunu babalardan evlatlara miras olarak geçen sanat olduğunu söyleyebiliriz. Şarabın birçok nevleri mevcuttur. Bunların en ünlüsü kırmızı şaraptır. Buna aittir: Hvançkara, Saperavi, Mukuzani, Kindzmarauli, beyaz şaraba ise Tsinandali, Tvişi, Rkatsiteli aittir.
Elenora Amir