ЭКҰ квотасын қалай алуға болады?

Қазақстанда демографиялық жағдайды жақсарту мақсатында 2021 жылдан бастап Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен «Аңсаған сәби» бағдарламасы іске қосылды. Бағдарлама аясында экстракорпоральды ұрықтандыру (ЭКҰ) квоталарының саны едәуір ұлғайып, нәтижесінде бүгінге дейін 10 мыңнан астам көптен күткен бала дүниеге келді. Осы ретте El.kz ақпарат агенттігі «Аңсаған сәби» бағдарламасына қатысып, квотамен ЭКҰ жасату жолдарын ұсынады.

Бағдарламаға кімдер қатыса алады?

«Аңсаған сәби» бағдарламасы бедеулік диагнозы қойылған азаматтарға арналған және экстракорпоральды ұрықтандыру (ЭКҰ) әдісін қолдану арқылы балалы болуға мүмкіндік береді. Бұл бастама бедеулікке шалдыққан жұптарға қолдау көрсетіп қана қоймай, олардың репродуктивті денсаулығын жақсартуға және еліміздегі демографиялық ахуалды көтеруге ықпал етеді. Қазіргі таңда елімізде бедеулік мәселесі көптеген отбасылардың әлеуметтік және психологиялық жағдайына әсер етіп отырғаны белгілі. Бұл тұрғыда «Аңсаған сәби» бағдарламасы – отбасы институтын нығайтып, халқымыздың әл-ауқатын арттыруға бағытталған тиімді шешім.

Бағдарлама аясында отандық медицинада жасанды ұрықтандыру технологияларын жетілдіру мен қолжетімділікті арттыру үшін жүйелі жұмыстар атқарылып жатыр. Сонымен қатар, бедеулікке шалдыққан азаматтарды ақпараттандыру, диагностика мен емдеудің сапасын арттыруға ерекше көңіл бөлінуде.

«Аңсаған сәби» бастамасы мыңдаған қазақстандық отбасыға үміт сыйлап, олардың армандарын жүзеге асыруға үлкен мүмкіндік береді. Бұл – мемлекет тарапынан халықтың денсаулығы мен әлеуметтік жағдайына жасалған маңызды қадамдардың бірі.

Бағдарламаға қатысу үшін төмендегі келесі шарттар мен талаптар сақталуы тиіс.

Басты талаптары:

Репродуктивті жасы: 18-ден 49 жасқа дейін.

Денсаулық жағдайы: Қалыпты соматикалық және эндокриндік көрсеткіштері бар, сондай-ақ жоғары фолликулярлық резервке ие болуы қажет.

Ерікті келісім: Бағдарламаға қатысу үшін жазбаша ерікті келісім беру керек.

Азаматтық: Тек Қазақстан Республикасының азаматтары қатыса алады.

Сондай-ақ Денсаулық сақтау министрлігінің бағдарламаға қатысатын әйелдер мен ерлерге қойылатын жеке талаптары бар.

Әйелдер үшін талаптар

1. Бедеуліктің дәлелденуі:

2 жылдан астам уақыт бойы бала көтере алмау және емнің нәтижесіз болуы.

2. Медициналық емдер мен зерттеулердің тарихы:

- лапароскопия, сальпингоовариолиз немесе эндометриоз еміне 1 жылдан астам уақыт өтуі;

- гормондық терапиядан кейін 6 ай уақыт өтуі;

- бұған дейін күйеуінің немесе донордың сперматозоидтарымен ұрықтандырудың 3 процедурасының жасалуы;

- соңғы 12 айда қолданылған консервативті емдеу әдістерінің нәтиже бермеуі;

- барлық заманауи зерттеу әдістерінің, соның ішінде лапароскопияның, жүргізілгеніне 1 жылдан асуы.

3. Анатомиялық және функционалдық жағдайы:

- жыныс мүшелерінің құрылымында (гидро/сактосальпингтер, жатыр қуысының синехиясы, эндометриоз, аналық без жылауығы) патологиялық өзгерістер болмауы;

- жалпы соматикалық және эндокриндік денсаулықтың қалыпты деңгейде болуы;

- қанағаттанарлық аналық без қорының болуы.

4. Физиологиялық көрсеткіштер (кем дегенде екі фактордың болуы қажет):

- мюллерге қарсы гормон (АМГ) 1,0 нг/мл-ден жоғары болуы;

- фолликулостимуляциялық гормон (ФСГ) деңгейі циклдің 2-5 күндерінде 12-ден аспауы;

- антральдық фолликул саны циклдің 2-5 күндерінде 6-дан кем болмауы.

Ерлер үшін талаптар

1. Бедеуліктің дәлелденуі және емнің нәтижесі:

Жедел немесе консервативті емнің әсерсіз болуы.

2. Шәует көрсеткіштері:

- олигозооспермия: сперматозоидтар концентрациясының 10-15 млн/мл аралығында болуы.

- астенозооспермия: прогрессивті қозғалмалы сперматозоидтардың 5-32%-ын құрауы.

- тератозооспермия: қалыпты құрылымдағы сперматозоидтардың 1-4%-дан аспауы.

3. Қосымша талаптар:

Есірткі мен алкогольге тәуелділіктің болмауы.

Бұл талаптар бедеулікті емдеу үшін медициналық бағдарламаларға қатысатын адамдардың физиологиялық жағдайын мұқият бағалауға арналған.

Квота қандай жағдайда берілмейді?

Квота келесі жағдайларда берілмеуі мүмкін:

1. Аналық без қорының төмен болуы – аналық бездерде фолликулдардың жеткіліксіздігі немесе олардың сапасының төмендігі.
2. Жүктілікке қарсы көрсетілімдері бар соматикалық және психикалық аурулар – денсаулық жағдайы жүктілікті көтеруге қауіп төндіретін аурулар.
3. Эмбрионды имплантациялауға және жүктілікке кедергі келтіретін туа біткен ақаулар – жатырдың құрылымдық бұзылыстары немесе анатомиялық ерекшеліктері.
4. Жатыр қуысының жүре пайда болған деформациясы – жарақаттар немесе инфекциялар нәтижесінде жатыр құрылымының өзгеруі.
5. Хирургиялық емдеуді қажет ететін аналық бездің қатерсіз ісіктері – аналық бездердегі ісіктер, оларды операция арқылы алып тастау қажет.
6. Эндометрияның гиперпластикалық процестері – жатырдың ішкі қабығының тым қалыңдауы, бұл ұрықтың имплантациясына кедергі келтіруі мүмкін.
7. Хирургиялық емдеуді қажет ететін жатырдың қатерсіз ісіктері – жатырдағы ісіктер, олардың хирургиялық жоюы қажет.

Бұл жағдайлар бағдарламаларға қатысушылар үшін квота алу мүмкіндігін шектейтін медициналық қарсы көрсетілімдер болып есептеледі.

ЭКҰ-ға жолдама қалай алынады?

«Аңсаған сәби» бағдарламасы бойынша экстракорпоралды ұрықтандыру (ЭКҰ) процедурасына жолдама алу үшін келесі кезеңдерден өту қажет:

1. Емханаға жүгіну:

Үміткер алдымен тіркелген жері бойынша емханаға барып, бедеулік диагнозын анықтау үшін қажетті тексерістен өтеді. Егер диагноз расталса, пациентті бедеулігі бар адамдардың электрондық тізіміне енгізеді.

2. Мамандардан кеңес алу:

Емхана пациентті қосымша тексерулерден өткізеді. Бейінді маманның қорытындысы бойынша диагноз нақты дәлелденсе, құжаттар ары қарай қарауға жіберіледі.

3. Құжаттарды комиссияға ұсыну:

Медициналық құжаттар жоғары технологиялық медициналық қызметтер жөніндегі жергілікті комиссияға жолданады. Комиссияның оң шешімі шыққан жағдайда, пациент «Емдеуге жатқызу бюросы» порталына тіркеледі.

4. Клиниканы таңдау:

Пациент өзі таңдаған экстракорпоралды ұрықтандыру клиникасын көрсетеді. Осыдан кейін емшараға дайындық жұмыстары басталады.

5. ЭКҰ процедурасы:

Бағдарлама шеңберінде ЭКҰ процедурасы жылына бір рет тегін жасалады.

Бұл бағдарлама бедеулік мәселесін шешуге бағытталған және көп отбасыға ата-ана болу мүмкіндігін сыйлайды.

Квота алған адамға қандай қызмет тегін болады?

ЭКҰ квотасын алған адамға келесі қызметтер тегін көрсетіледі:

1. Асаовуляцияны ынталандыру – аналық бездердің жұмыртқа жасушаларын шығару процесін стимулдау үшін гормондық терапия жүргізу.
2. Аналық жасушаны алу үшін аналық без фолликулаларын инемен тесу – арнайы медициналық процедура арқылы аналық жасушаны алу үшін аналық бездердің фолликулаларын жинау.
3. Күйеуінің (серіктесінің) арнайы дайындалған ұрығымен жұмыртқа жасушасын ұрықтандыру – жасанды ұрықтандыру үшін күйеуінің немесе серіктесінің ұрығы пайдаланылады.
4. Эмбриондарды өсіру – ұрықтанған жұмыртқаны эмбрионға айналдыру, бұл процесті зертханада жасайды.
5. Эмбриондарды жатырішілік енгізу (тасымалдау) – дайындалған эмбриондарды жатыр қуысына орналастыру.

Бұл процедуралар ЭКҰ бағдарламасына қатысушыларға квота негізінде тегін ұсынылады.

Клиниканы қалай таңдайды?

Экстракорпоральды ұрықтандыру процедурасын квота негізінде алу үшін науқас клиниканы өзі таңдай алады. Ол үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:

1. «Fms.kz» сайтына кіріңіз – бұл Қазақстанның Медициналық сақтандыру қорының ресми порталы.
2. «Науқас үшін» бөліміне өтіңіз – бұл бөлімде пациенттерге арналған қызметтер туралы мәлімет бар.
3. «Клиниканы таңдау» бөлімін таңдаңыз – мұнда қолжетімді медициналық ұйымдардың тізімі көрсетіледі.
4. «ЭКҰ қызметтерін көрсететін медициналық ұйымдардың тізбесі» бөліміне кіріңіз – осы жерден ЭКҰ қызметтерін ұсынатын клиникаларды қарап, өзіңізге ыңғайлысын таңдай аласыз.

Осылайша, науқас қажетті клиниканы таңдап, медициналық сақтандыру қорының қаражаты есебінен ЭКҰ қызметін ала алады.

Бағдарлама қашанға дейін жалғасады?

«Аңсаған сәби» бағдарламасы 2030 жылға дейін ұзартылады. Бұл бағдарлама арқылы жыл сайын міндетті медициналық сақтандыру қорының қаражаты есебінен 7000 жасанды ұрықтандыру рәсімі жүргізіледі. Нәтижесінде алдағы жеті жыл ішінде 49 000 отбасы бала сүю бақытына ие болуға мүмкіндік алады.