10 Қараша 2015, 11:48
Бану апай үй тірлігінен қолы қалт етсе шығармашылықпен шұғылданып, түрлі бұйымдар тігумен айналысады. Кішкентайынан әжесінің бауырында өскен Бану ханымға тігіншілік өнер ісмер әжесінен дарығанын айтады.
– Мен Кереку өңіріндегі суы сылдырап, қайыңдары жайқалған жерінде өмірге келдім. Кішкентайымнан тылсым табиғаттың әдемілігі мен әсемдігін, туған жердің қасиетін бойыма сіңіріп өстім. Әжемнің бауырында тәрбиеленгендіктен балалық шағым тағылымды сәттерге толы болды. Әжемнің бір сәт бос отырғанын көрмеппін. Ол кісі өте шебер, ісмер адам болды. Менің шығармашылығымның музасы – әжем екенін қайталап айтудан еш жалыққан емеспін. Ол құрақ көрпенің түр-түрін тігіп, киізден сырмақ басатын. Әжемнің әрбір қимылын қалт жібермей, шеберлігіне, ине ұстаудағы икемі мен матаға ою-өрнекті сызып, оны әдемі етіп оятынына мұқият қарайтынмын. Өсе келе әжем маған да үйрете бастады. Құрақ көрпе тігу барысында матаның түстерін үйлестіру, бір-бірін аша түсетіндей етіп сәйкестіруді көрсетті. Әжем осылайша қазақтың ою-өрнегіне деген құрметімді нығайта түсті.
Бану апайдың қолынан шыққан әдемі бұйымдар көздің жауын алады. Ең қызығы, ол кісі коммерциялық бағытты мақсатат еткен жан емес. Кейде үй тірлігінен қолы босамай қалса да, түнімен тігеді екен. Әсем бұйымдарын туған-туысқандарының тойына сыйлық ретінде таратады. Әсіресе тойбастарға тігілген қоржыны, сол қоржынның ішіне салатын түрлі ұсақ-түйек бұйымдары қайталанбас стильде жасалған. Әрбір бұйымға сән бітіріп, жылтырап тұрған элементтерін асықпай төзімділікпен тігіп, безендіргені анық байқалып тұр.
– Қазақ халқында жеті саны киелі саналатындықтан, жеті киіз үй тіктім, – дейді кеіпкеріміз. – Және олардың әрқайсысын бір-біріне ұқсамайтындай етіп, түрлі стильде жасадым, өлшемдері де әртүрлі. Көбінесе ағайын, туыс-туғандарым той жасағанда сый ретінде қоржынның ішін қолдан тігілген бұйымдарға толтырып, беріп жіберемін.
Бану апайдың еңбектерінде сан-алуандық бар. Тек қазақ ою-өрнектерімен ғана шектелмей әр бұйымға үйлесіміне қарай гүл жапсырылғандығымен ерекшеленеді. Шебер киіз үйлерден басқа әдемі корзиналар, ұлттық нақышта жасалған қабырғаға ілетін бұйымдар, жұмыс үстелінде қалам салуға арналған органайзер, қоржын секілді әдемі заттар жасайды. Көз тартарлық әрбір бұйым үлкен сүйіспеншілікпен, ізетпен, жүрекпен жасалғаны көрініп тұр.
Ең өкініштісі, Бану апай осы уақытқа дейін қолөнер бұйымдарын ешқандай жәрмеңкелерге шығармапты. Болашақта реті келіп жатса көпшілікке таныстыруға қарсы еместігін айтты.
Бану апайдың қиялынан туған ұлттық ою-өрнектерге көмкерілген әсем бұйымдар көпшіліктің назарына ұсынуға әбден лайықты.
Бақытгүл АБАЙҚЫЗЫ
Суреттердің авторы Нұрбек ӘЛМАНБЕТОВ