Алғыс айту күні әлемде қалай тойланады?

Әлемнің түрлі елдерінде Алғыс айту күні ерекше дәстүрлермен атап өтіледі. Бір елде жақындарына ризашылық білдіріп, ортақ дастархан басында жиналса, енді бір елдерде қайырымдылық шаралары, мерекелік шерулер мен мәдени фестивальдер ұйымдастырылады. Бұл күн – адамдардың бір-біріне алғыс айтып, ізгілік пен мейірімділік танытатын сәті. Әр елдің өзіне тән дәстүрлері болғанымен, мерекенің басты мақсаты ортақ. Бүгін Қазақстан халқы алғыс айту күнін тойлап жатыр. Осы орайда әр мемлекеттің өзіндік ерекшеліктеріне шолу жасадық.
АҚШ
Алғыс айту күні (Thanksgiving Day) – АҚШ-та қараша айының төртінші бейсенбісінде атап өтілетін ұлттық мереке. Бұл мереке 1863 жылы ұлттық мереке болып қабылданды. Қазіргі уақытта Алғыс айту күні – отбасылық дәстүрлерге толы мейрам.
Алғыс айту күні – ең алдымен отбасы мүшелері жиналып, үлкен мерекелік дастарқан жайып, бірге уақыт өткізетін күн. Дәстүрлі тағамдар мыналарды қамтиды:
- Күркетауық (turkey) – мерекенің басты тағамы.
- Картоп пюресі (mashed potatoes) – көбінесе соуспен (gravy) бірге беріледі.
- Асқабақ бәліші (pumpkin pie) – десерт ретінде кеңінен танымал.
- Жидек тұздығы (cranberry sauce) – тәтті қоспа ретінде беріледі.
- Жүгері мен бұршақ (corn and green beans) – дәстүрлі көкөністер.
Бұл күні адамдар өз өміріндегі жақсылықтар мен табыстар үшін ризашылық білдіреді. Кейбір отбасылар дастарқан басында әркім өз алғысын айтып шығады. Сондай-ақ, қайырымдылық жасау дәстүрі де бар: көптеген адамдар мұқтаж жандарға тамақ таратады немесе қайырымдылық қорларына көмектеседі.
Мэйси шеруі (Macy’s Thanksgiving Day Parade)
Нью-Йорк қаласында 1924 жылдан бері өткізіліп келе жатқан Мэйси дүкендер желісінің шеруі – бұл мерекенің ең үлкен оқиғаларының бірі. Шеруде алып шарлар, әйгілі мультфильм кейіпкерлері, музыка топтары және әртістер өнер көрсетеді. Бұл шара АҚШ-тың түкпір-түкпіріндегі миллиондаған адамдардың назарына ұсынылады.
Футбол ойыны (Thanksgiving Football)
Алғыс айту күніне орай Американдық футбол ойындары ұйымдастырылады. NFL (Ұлттық футбол лигасы) дәстүрлі түрде осы күні бірнеше матч өткізеді, ал жанкүйерлер өз отбасыларымен бірге теледидардан ойындарды тамашалайды.
"Қара жұма" (Black Friday) – мерекеден кейінгі шопинг күні
Алғыс айту күнінен кейінгі жұма "Қара жұма" деп аталады. Бұл – АҚШ-тағы ең үлкен жеңілдіктер күні. Көптеген адамдар дүкендерге ағылады, ал интернет-дүкендерде де жаппай сатылымдар өтеді.
Алғыс айту күні – тек дастарқан жайып, көңіл көтеретін мереке ғана емес, сонымен бірге жақын адамдармен бірге болып, өмірдегі жақсылықтарға ризашылық білдіретін ерекше күн. Бұл күн АҚШ-тағы ең маңызды және сүйікті мейрамдардың бірі болып саналады.
Канада
Канададағы Алғыс айту күні – әр жылдың екінші дүйсенбі күні тойланатын мереке. Бұл күндің негізгі мәні табиғаттың мол берекесіне, өткен жылдың егін жинау маусымындағы сәттіліктеріне және отбасының бірлігіне ризашылық білдіруде.Канадада Алғыс айту күні әр жылдың екінші дүйсенбі күні атап өтіледі. Бұл мейрамның тамыры көне еуропалық егін жинау мерекелеріне және алғашқы зерттеушілер мен көшпенділердің табиғаттың берекесіне деген ризашылығына негізделген.
Мереке отбасылық бірлікті, жақындармен кездесу мен ортақ дастарқан басында ризашылық білдіруді басты назарда ұстайды. Дәстүрлі тағамдарға күркетауық, картоп пюресі, көкөністер, жидек тұздығы және асқабақ бәліші жатады. Әр аймақтың өзіне тән ұлттық немесе жергілікті тағамдары да қосылуы мүмкін.
Көптеген отбасылар дастарқан басында әркім өз ризашылығын айтып, Аллаға немесе табиғаттың сыйына шүкіршілік етеді. Кейбір қауымдастықтар мерекелік ғибадатхана қызметтеріне қатысып, алғыс айтады. Қалалар мен ауылдарда мерекеге арналған концерттер, фестивальдар, базарлар және спорттық ойындар ұйымдастырылады. Табиғатты қорғау, жергілікті өнімді қолдау және қоғамның бірлігін нығайту шаралары да өткізіледі.
Алғыс айту күні егін жинау маусымының аяқталуын атап өтіп, табиғаттың жаңаруына, күзгі сұлулыққа назар аударады. АҚШ-тағы мерекеге қарағанда, Канадада бұл күн отбасылық дәстүрлер мен табиғатқа ризашылық білдіруге бағытталып, үлкен коммерциялық іс-шараларға толы емес. Канада қоғамының көпұлттылығын ескере отырып, мерекеде әртүрлі мәдениеттердің дәстүрлері мен тағамдары да көрініс табады.
Канададағы Алғыс айту күні – табиғаттың мол берекесін, өткен жылдың жетістіктерін және отбасының маңыздылығын еске түсіретін ерекше мереке. Бұл күн адамдарды бір-бірімен жақындастырып, ризашылық білдіру мен ортақ құндылықтарды бағалауға шақырады.
Германия
Германиядағы алғыс айту мерекесі АҚШ-тағыдай кеңінен тойланбайды, бірақ оның түпкі мағынасы – табиғаттың мол берегіне, егіннің жетістігіне және қоғамның бірлігіне ризашылық білдіруде жатыр. Бұл мереке көбінесе «Erntedankfest» (Ернеданкфест) деп аталады және оның негізгі ерекшеліктері төмендегідей:
Erntedankfest – егін жинау маусымының аяқталуына орай табиғаттың мол берегіне және алдыңғы кезеңдегі еңбектерге алғыс білдіру мақсатында өткізілетін мереке. Оның түбірі ежелгі ауылдық және діни дәстүрлерге, сондай-ақ христиандық ризашылық рәсімдеріне негізделген.
Германияда бұл мереке көбінесе қыркүйек немесе қазан айында, кейбір аудандарда ондаған жылдар бойы қалыптасқан дәстүр бойынша, бірінші немесе екінші қазан сенбісі күні тойланады. Дегенмен, нақты күн өңірден өңірге өзгеруі мүмкін.
Көптеген ауылдық қауымдастықтар мен кейбір қалаларда мереке шеңберінде арнайы шіркеу қызметтері өткізіледі. Шіркеулерді жемістер, дәнді дақылдар, гүлдер және егін өнімдерімен безендіру – табиғаттың молдығына ризашылық білдірудің белгісі ретінде орын алады.
Кейбір өңірлерде дәстүрлі түрде егін жинау процесиялары, мерекелік базарлар, ұлттық киімдер мен музыка қойылымдары ұйымдастырылады. Жергілікті ас үйдің ұлттық тағамдары – жаңа піскен өнімдерден дайындалған ыстық тағамдар, нан, шырын және басқа да күзгі дәмділер мерекенің маңызды бөлігі болып табылады. Бұл мереке ауыл мен қала тұрғындарын бір арнаға біріктіріп, ортақ дәстүрлер мен құндылықтарды атап өтуді көздейді. Әр өңірдің өзіне тән салт-дәстүрлері мен ұлттық ерекшеліктері осы күні айқын көрініс табады.
Германиядағы алғыс айту мерекесі – тек қана тамақпен асығып тойлайтын күн емес, ол табиғаттың сұлулығына, өткен еңбектерге және қоғамдағы бірлікке деген шын жүректен шыққан ризашылықты білдіретін маңызды іс-шара. Бұл мереке арқылы адамдар өздерінің ауыл шаруашылығының, еңбегінің нәтижесін бағалап, жаңа маусымның келуіне үміт артады.
Жапония
Жапонияда алғыс айту күні АҚШ-тағы мерекелерден өзгеше түрде атап өтіледі. Мұнда «Еңбекке ризашылық күні» деп аталатын ұлттық мереке – Kinrō Kansha no Hi (勤労感謝の日) – негізінен еңбек пен өндірістің маңыздылығын мойындауға және қоғамдағы әрбір адамның еңбегіне алғыс білдіруге арналған. Бұл мереке 1948 жылдан бері ресми түрде атап өтіліп келеді және әр жылдың 23 қарашасында өткізіледі.
Жапонияда ежелгі дәуірлерден бастап егін жинау мерекелері мен табиғаттың молдығына ризашылық білдіру салттары орын алатын. Соңғы кезеңде, соғыстан кейін, мемлекеттің қайта құрылуы мен экономикалық даму кезеңінде, еңбек пен өндірісті мадақтайтын мереке ретінде ресми түрде бекітілді. Бұл күн еңбекке, жұмысшыларға және олардың қоғамға қосқан үлестеріне алғыс білдіруді көздейді. Сонымен қатар, мереке қоғамдағы үйлесімділік пен бейбітшілікті нығайту, әрбір адамның еңбегін бағалау және табиғаттың берген берекесіне шүкіршілік ету үшін өткізіледі.
Көптеген компаниялар мен мемлекеттік мекемелер бұл күні арнайы іс-шаралар ұйымдастырады. Жұмысшыларға алғыс білдіру мақсатында мерекелік кешкі ас, сыйлықтар немесе жеңіл демалыс сәттері ұйымдастырылуы мүмкін. Кейбір ұйымдар қызметкерлердің еңбегін бағалап, мотивацияны арттыру үшін арнайы бағдарламалар жүргізеді.
Мектептерде еңбекке деген құрмет пен оның маңыздылығын түсіндіретін сабақтар, шығармашылық жобалар мен бейнетүсірілімдер дайындалады. Қоғамдық орындарда мәдени бағдарламалар, концерттер мен көрмелер өткізіледі, онда әртүрлі мамандықтағы адамдардың еңбегі мен жетістіктері таныстырылады.
Көптеген отбасылар мерекелік күнді бірге өткізіп, шағын демалыс сәттерінен ләззат алады. Дәстүрлі түрде үлкен дастарқан жайылмайды, себебі мереке негізінен қоғамдық және ресми деңгейде атап өтіледі, бірақ кейбір үйлерде отбасылық кешкі ас ұйымдастырылуы мүмкін.
Жапон мәдениеті еңбек пен табиғаттың үйлесімін ерекше бағалайды. Сондықтан кейбір аудандарда Шинто дінінің салт-дәстүрлері аясында жергілікті алғыс мерекелері де өткізіледі, мұнда егін жинау дәстүрлері мен табиғатқа ризашылық білдіру элементтері көрініс табады.
Жапонияда алғыс айту мерекесі – Kinrō Kansha no Hi – еңбекке, еңбекшілерге және өндірістің қоғам үшін маңыздылығына шынайы алғыс білдіру күні ретінде ерекше орын алады. Бұл мереке отбасылық дастарқаннан гөрі, қоғамдағы үйлесімділікті, еңбектің қадір-қасиетін және табиғаттың берген моллығына шүкіршілікті атап өтуге бағытталған. Мұнда дәстүр мен заманауилық біртұтас болып, әр адам өзінің еңбегінің нәтижесін бағалап, алға қойған мақсаттарға жету үшін ынталана түседі.
Корея
Кореяда алғыс айту мерекесі АҚШ-тағы Алғыс айту күніне ұқсамайды. Мұнда ұлттық мереке ретінде Чусок (추석) деп аталатын, дәстүрлі егін жинау және ата-бабаларға алғыс білдіру күні аталып өтеді. Чусок – корей халқының ең маңызды мерекелерінің бірі болып табылады, ол ата-бабаларға деген құрмет пен табиғаттың мол берекесіне ризашылық білдіруді көздейді.
Чусоктың тамыры ежелгі аграрлық дәстүрлерге негізделген. Көшпенді және ауылдық өмір сүрушілер егін жинау маусымының аяқталуын атап өтіп, табиғаттың берекесіне алғыс білдірген. Уақыт өте келе бұл дәстүр дінмен, отбасы құндылықтарымен және ұлттық мәдениетпен ұштасып, қазіргі мереке қалыптасқан. Бұл күн ата-бабаларға құрмет көрсету, өткен жылдың мол өнімділігіне ризашылық білдіру және отбасы мен жақындар арасындағы бірлікті нығайтуға бағытталған.
Ата-бабаларға арналған рәсімдер (차례): Отбасы мүшелері бірігіп, арнайы дастарқан жайып, ата-бабаларға арналған ритуалды рәсім өткізеді. Бұл рәсім «차례» (чхаре) деп аталады. Дастарқанда әр түрлі дәстүрлі тағамдар болады, соның ішінде ең бастысы – сонпён (송편) деп аталатын жарты ай тәрізді күріш тұқымынан жасалған бәліш. Сондай-ақ, жемістер, көкөністер, ет және басқа да ұлттық тағамдар ұсынылады.
Отбасылық жиналыстар: Чусок – отбасының қайта біріккен уақыты. Көптеген адамдар туған қалаларына оралып, ата-аналарымен, бауырларымен, туысқандарымен кездесу ұйымдастырады. Ұзақ әңгімелер мен естеліктер айтылады. Бірге отырып, отбасылар өткен жылды еске алып, болашаққа жоспарлар құрып, ұрпаққа дәстүрлерді жеткізеді.
Ресми рәсімдерден кейін ауыл мен қалаларда дәстүрлі ойындар, ұлттық би және әндер орындалады. Мысалы, кейбір аудандарда ссиреум (전통 씨름) немесе ганггансуллэ (강강술래) сияқты ойындар өткізіледі. Кейбір адамдар мерекелік шараларға дәстүрлі ханбок киіп қатысады, бұл ұлттық мәдениеттің көрінісі болып табылады.
Қазіргі уақытта Чусок мерекесі тек дәстүрлі рәсімдермен шектелмей, мәдени фестивальдер, телебағдарламалар және демалыс саяхаттарымен де атап өтіледі. Бұл өз кезегінде жастар мен қала тұрғындарының мерекеге деген қызығушылығын арттырады.
Чусок – Кореяда егін жинау маусымының аяқталуын, табиғаттың мол берегін және ата-бабаларға деген алғысты білдіретін ерекше мереке. Ол отбасының, мәдениеттің және ұлттық дәстүрлердің өзегі болып табылады. Бұл күн арқылы корей халқы өз тарихын, құндылықтарын сақтап, жаңа ұрпаққа жеткізуге ұмтылады. Чусок мерекесі – бұл тек тойлау ғана емес, өткенге деген құрмет пен болашаққа деген үміттің символы.
Қытай
Қытайда дәстүрлі түрде АҚШ-тағы немесе Канаданың ұлттық деңгейдегі Алғыс айту күні сияқты мереке ресми түрде тойланбайды. Алайда, жаһандық мәдени ықпал мен халықаралық байланыстардың нәтижесінде кейбір ірі қалалар мен экспат қауымдастығында, әсіресе шетелдік мейрамханалар мен шіркеулерде, американдық дәстүрлер негізінде "Алғыс айту" элементтері орын алады. Сонымен қатар, Қытай халқы өз мәдениетінің аясында ризашылық білдіру мен табиғаттың мол берекесіне шүкіршілік айтуды дәстүрлі мерекелер арқылы атап өтеді.
Қытайда АҚШ пен Канаданың дәстүрлі Алғыс айту күні сияқты ресми мереке жоқ. Мемлекеттік деңгейде бұл күн белгіленбеген, сондықтан жалпы халық арасында кеңінен тойланбайды. Дегенмен, ірі мегаполистерде, мысалы, Бейжиң, Шанхай, Гуанчжоу секілді қалалардағы халықаралық мейрамханалар мен шіркеулер американдық дәстүрдегі Thanksgiving dinner ұйымдастырады. Мұндай кештерде күркетауық, картоп пюресі, асқабақ бәліші сияқты тағамдар ұсынылып, алғыс айту рәсімдері жүргізіледі. Бұл іс-шаралар негізінен экспаттар, шетелдіктер мен АҚШ стилін ұнататын қытай азаматтары арасында өтеді.
Кейбір халықаралық мейрамханалар мен ұқсас мекемелерде арнайы Thanksgiving мәзірі дайындалады. Сонымен қатар, жеке тұлғалар өз үйлерінде немесе кеңселерінде американдық дәстүрге сай дастарқан жайып, жақындары мен достарымен бірге алғыс айтып, мерекені атап өтеді. Қытайдағы кейбір христиан қауымдастықтары да осы күні шіркеу қызметтері ұйымдастырып, ризашылық рәсімдерін өткізеді. Мұнда адамдар өз өміріндегі жақсылықтарға шүкіршілік білдіріп, бір-біріне қолдау көрсетеді.
中秋节 (Түздік Ай мерекесі, Mid-Autumn Festival): Қытай халқының ең маңызды дәстүрлі мерекелерінің бірі – Түздік Ай мерекесі. Бұл мереке негізінен егін жинау маусымының аяқталуын, табиғаттың мол берекесін және отбасының бірлігін атап өтеді. Отбасылық жиналыстар, ай жарығында арнайы дастарқан жайылып, ай торттары (mooncakes) және басқа да ұлттық тағамдар дайындалады.
Мұнда ризашылық білдіру ата-бабаларға деген құрмет, табиғаттың сыйына шүкіршілік және отбасылық байланыстарды нығайту арқылы жүзеге асады.
Қытай мәдениетінде отбасы мен жақын адамдардың бірлестігі ерекше маңызды. Жаңа жыл, мереке кештері және басқа да ұлттық салт-дәстүрлер арқылы адамдар бір-біріне ризашылық білдіріп, өткен жылдың жетістіктерін атап өтеді.
Қытайда ресми түрде Алғыс айту күні ретінде белгіленген ұлттық мереке жоқ, бірақ жаһандық ықпал мен халықаралық байланыстардың нәтижесінде кейбір ірі қалаларда және экспат қауымдастығында американдық дәстүрлер негізінде осы күннің элементтері орын алады. Сонымен қатар, Қытай халқы өз мәдениетінің дәстүрлі мерекелері (мысалы, Түздік Ай мерекесі) арқылы табиғаттың мол берекесіне, ата-бабаларға және отбасының бірлігіне деген ризашылық білдіруді ұлықтайды. Бұл дәстүрлі рәсімдер мен заманауи іс-шаралар Қытай мәдениетінің байлығын, отбасылық құндылықтарын және табиғатпен үйлесімді өмір сүрудің маңыздылығын айқындап көрсетеді.
